A E DINI SE?!...
o Syri i nje struci eshte me i madh se truri i tij.
o Ne trurin e maceve ka 32 muskuj.
o Seul (kryeqyteti i Korese se Jugut) ne gjuhen vendase do te thote kryeqytet.
o Ne SHBA 1/3 e zezakeve mes 20-29 vjeç jane ne burg ose nen hetim.
o Nje mashkull harxhon mesatarisht 3350 ore duke u rruajtur e qethur.
o Kur thyhet nje xham disa copeza shperndahen me shpejtesi 3000 milje ne ore.
o Bethoveni para se te kompozonte fuste koken ne uje te ftohte.
o Planeti Uran mund te shihet me sy te lire.
o Ajsbergu me i madh i matur deri me sot ka qene me gjatesi 200 milje dhe gjeresi 60 milje, ai ka pasur nje siperfaqe me te madhe se Belgjika.
o Dallga me e madhe e regjistruar deri me sot ka qene ne vitin 1971 ne Ishullin Ishigaki, Japoni, me lartesi 85 m.
o Ne nje nate te kthjellet mund te shihen rreth 2000 yje me sy te lire.
o Vetem mushkonjat femra piskojne.
o Lindjet vjetore ne Indi, e kalojne popullsine e Australise.
o 96% e sallatorit, eshte uje.
o Ne 1 kg limon ka me teper sheqer se ne 1 kg luleshtrydhe.
o Shteti me me teper rruge te asfaltuara eshte Franca.
o Ajnshtajni deri ne moshen 9-vjeçare nuk fliste normalisht.
o Nje shqiponje mund ta shohe prejen e saj qe 3000 metra larg.
o Kuajt mund te qendrojne deri ne 1 muaj ne kembe.
o Eshte e Nuk mund te teshtish pa i mbyllur syte.
o Fluturat shijojne me ane te kembeve.
o Delfinet flene me nje sy hapur.
o Nje njeri qesh mesatarisht 13 here ne dite.
o Minjte mund te durojne pa uje me teper se devete.
o Ne trupin e nejriut muskuli me i forte eshte gjuha.
o Pavaresiht nga madhesia dhe trashesia nje flete nuk mund te paloset me teper se 9 here.
o Femrat i perpelitin syte 2 here me shume se meshkujt.
o Nje ari i rritur mund te vrapoje po aq shpejt sa nje kale.
KURIOZITETE
Albania Web Site
http://albania.go.cc
---Në 1750 në botë jetonin rreth 800 milionë njerëz, në 1850 nje miliardë më tepër dhe në një 1950 edhe një tjetër miliard më tepër. Mastaj u deshën vetëm 50 vjet për tu dyfishuar dmth. 6 miliardë.
---Gjysma e popullsisë së botës fiton vetëm rreth 5% të pasurisë në botë.
---Megjithëse në botë ka më shumë se 600 milionë telefona, gjysma e botës ende nuk ka bërë asnjë telefonatë.
---Në Ditën e Nënave në SHBA bëhen më tepër telefonata personale se në çdo ditë tjetër në çdo shtet tjetër.
---1 në 10 persona në botë jetojnë në ishull.
---Në 1870 në Londër jetonin më shumë Irlandezë sesa në Dublin.
---Mundësia për të të rënë rrufeja është 1 në 600,000
---Rreth 27% e ushqimit në vendet e zhvilluara përfundon në koshat e plerave.
---Gjysma e popullisë së botës është nën moshën 25 vjeç.
---Në Perëndim njerëzit ndërrojnë shtepi mesatarisht 1 herë në 7 vjet.
---Sherbimi Postar i SHBA dërgon rreth 43% të postës botërore, ndjekësi më i afërt është Japonima me 6 %.
---Në vendet e zhvilluara % e te rritureve qe martohen ra nga 72% ne 1970 në 60 % ne 1996. Mundësia për divorcim në martesën e parë u rrit nga 50% në 67%. Mundësia për divorcim në martesën e dytë është rreth 10 % me e lartë se në martesën e parë.
---Mesatarisht në botë shkohet në shkollë 200 ditë, në SHBA 180 ditë, në Suedi 170 ditë, në Japoni 243 ditë.
---Që nga viti 1972 janë prodhuar rreth 64 milionë tonë kanoçe alumin(rreth 3 trilion kanoçe). Nëse këto do të vendoseshin njëra pas tjetrës, mund të arrinin deri në hënë rreth 1000 herë. Kanoçet e alumint përbëjnë 1% të materialeve mbeturina.
---Më shumë se 1 miliard tranzistorë prodhohen....çdo sekondë.
---Sipas Byrosë së mirënjohur ne SHBA Census, 19% e fëmijëve në Amerikë jetojnë në varfëri.
---Në Australi ka më shumë se 150 milionë dele dhe një popullsi prej rreth 17 milionësh.
---Në Zelandën e Re ka 4 milionë njerëz dhe 70 milionë dele.
---Në krahun e një majmuni ka rreth 25 milionë qime.
---DNA ka një madhësi prej 1 të mijtat e milimetrit, përbehet prej rreth 200 miliard atomesh dhe përmban 1 milion faqe njohuri.
---Një njeri harxhon mesatarisht 3 vjetë të jetës ne banjo.
---Peshqit e harrojnë çdo gjë që ndodhen vetëm pas 10 min.
---Një njeri i rritur merr frymë afërsisht 25 000 herë në ditë
---Kompjuterat modern janë ndërtuar duke u bazuar në sistemin nervor, por edhe kompjuteri modern nuk i afrohet as nivelit të nje zvarritësi.
---Mjalti mund të qëndrojë pa u prishur 3000 vjet dhe për këtë arsye dylli i mjaltit përdoret për procesin e mumjazimit.
---Njeriu më i gjatë është 2.75 cm
---Milingonat e ndjejnë tërmetin që më parë dhe dalin menjëherë nga foletë.
---Në fytyrën e një maceje ndodhen 146 muskuj.
---Peshkaqenët nuk sëmuren.
---Breshka mund të ecë me 10 km në orë.
---Nëse do të mund të përdornim 13% të trurit, do të mund të shfaqeshim nga një vend në një tjetër.
---Strucat i kanë sytë më të mëdhenj se truri.
---Hyrja e folesë së milingonës drejtohet përherë nga Veriu.,
---Nëse damarët e njeriut do të vendoseshin njeri pas tjetrit do të mund të përshkronin Ekuatorin 2 herë.
---Formuesi i Çmimit Nobel, Alfred Nobel në fakt ishte nje fabrikator dinamiti.
---Ivani i IV. i cili erdhi në pushtet në vitin 1533 në Rusi, vrau djalin e vet me pretendimin se synonte ti merrte fronin.
---Një njeriu i duhen 12 vjet për të numëruar nga 1 deri në 1 miliard.
Ethet e sportit
Një çek ka vënë 29.000 euro bast për Milanin
Pragë, 27 maj (AP) - Një bastaxhi çek i bindur për fitoren
e Milanit në finalen e Ligës së Kampionëe, të mrkurën në
Manchester (Angli), ka vënë bast që në tetor 900.000
korona (29.000 euro) për një fitore të kuqezinjve, ka bërë të
ditur të hënën një agjenci bastesh sportive çeke.
Shuma është shumë befasuese pasi rroga bruto mujore
mesatare në Republikën Çeke aktualisht shkon në rreth 500
euro. Bastaxhiu i guximshëm, për të cilin respektohet anonimati,
në rast fitoreje të Milanit ndaj Juventusit do të marrë
rreth 5 milionë korona (160.000 euro), sias zëdhënësit të
agjencisë.
Rekordi
Gjermani më i moshuar feston 110 vjetorin e lindjes
Duseldorf (Gjermani), 27 maj - Hermann Doernemann,
banori më i moshuar i Gjermanisë festoi në Duseldorf (në
perëndim) ku ai jeton që prej vitit 1947, 110 vjetorin e lindjes,
njoftoi Zyra federale e administratës.
I lindur në vitin 1893 në Essen, jo larg Duseldorfit,
Doernemenn është në rivalitet për titullin e tij si burri më
moshuar i Gjermanisë nga gruaja më e moshuar e këtij
vendi, Ana Stephan, e cila në mars fiku 111 qirinj në një
shtëpi pleqsh në Neumarkt (në juglindje), ku ajo jeton prej
shumë vitesh.
Doernemann, ish-inxhinier elektronik, hoqi dorë nga jeta
aktive pas 42 vjet punë të ndershme.
Çdo foshnje pas lindjes ka saktë 350 eshtra, gjersa njeriu i moshuar ka 144 më pak. Ekspertët kanë zbuluar se shumë eshtra gjatë fazës së zhvillimit të njeriut shkrihen ndërveti dhe kështu forcojnë skeletin e njeriut.
Foshnjet e lindura në muajin Maj peshojnë më rëndë se tjerët. Arsyeja ende nuk dihet.
Një nga 2000 fëmijë lind me një dhëmb në gojë.
Shkencëtarët zbuluan se flokëkuqet kanë vetëm rreth 90 000 flokë, zeshkanet 100 000, ndërsa bjondinet 150 000 fije floku. Por vetëm 20 përqind e bjondinave e mbajnë këtë shifër të flokëve.
Fëmijët me sy të zi reagojnë 15 herë më shpejtë se ata me sy ngjyrë qelë.Ata janë më të mirë në sportet ku kërkohet reakcion i shpejtë p.sh. futboll. Ndërsa fëmijët sykaltër janë më të mirë në sportet ku nuk mvaret nga reakcioni i shpejtë, p.sh. Golf.
Eshtrat e njeriut janë katër herë më të qëndrueshme se qeliku.
Sa herë ka rrahur zemra jonë kur jemi në moshën 79 veçare? Shkencëtarët e kanë zgjidhur këtë pyetje. Reth 2,5 miliardë herë.
Mushkëria jonë (e shpalosur) do ta mbulonte një fushë tenisi, d.m.th. 100 m².
Enët e gjakut të njeriut (të kapura njëra pas tjetrës) janë 2,5 herë më të gjata se ekuatori.
Në fund të jetës së tij trupi ka prodhuar 950 kilometër flokë, ndërsa sytë janë mbyllur rreth 415 milionë herë. Edhe në moshë të vjetër asnjë asht i njeriut nuk është më i vjetër se 20 vjet-sepse eshtrat përtrihen rregullisht.
69 Fëmijë të një nëne
Feodor Vasilijev nga Shuya (Rusi), nga gjithsejt 27 lindje gjatë viteve 1725-1765 lindi 16 bineqë, 7 treneqë, dhe 4 katërneqë. Vetëm dy fëmijë prej tyre vdiqën si foshnjë.
James Gill, i biri i Brenda dhe James Gill, lindi 128 ditë para kohës së paraparë. Në lindjen e tij më 20 Maj 1987 në Ottawa, Ontario (Kanadë) peshonte 624 gr.
Nëna më e vjetër
Rosanna Dalla Corta nga Viterbo (Itali) sipas të dhënave në korrik të vitit 1994 në moshën 63 vjeçare lindi një djalë.
Operacioni më i gjatë
Një operacion i cili u zhvillua në vitin 1951 në Chicago, Illinois (USA), gjatë të cilit pacientes Gertrude Levandowski iu mënjanua një cistë nga njëra vezore e saj, zgjati prej 4-8 Shkurt d.m.th. 96 orë. Gjatë operacionit pesha e pacientes zbriti nga 280 në 140 kg.
Çdo foshnje pas lindjes ka saktë 350 eshtra, gjersa njeriu i moshuar ka 144 më pak. Ekspertët kanë zbuluar se shumë eshtra gjatë fazës së zhvillimit të njeriut shkrihen ndërveti dhe kështu forcojnë skeletin e njeriut.
Foshnjet e lindura në muajin Maj peshojnë më rëndë se tjerët. Arsyeja ende nuk dihet.
Një nga 2000 fëmijë lind me një dhëmb në gojë.
Shkencëtarët zbuluan se flokëkuqet kanë vetëm rreth 90 000 flokë, zeshkanet 100 000, ndërsa bjondinet 150 000 fije floku. Por vetëm 20 përqind e bjondinave e mbajnë këtë shifër të flokëve.
Fëmijët me sy të zi reagojnë 15 herë më shpejtë se ata me sy ngjyrë qelë.Ata janë më të mirë në sportet ku kërkohet reakcion i shpejtë p.sh. futboll. Ndërsa fëmijët sykaltër janë më të mirë në sportet ku nuk mvaret nga reakcioni i shpejtë, p.sh. Golf.
Eshtrat e njeriut janë katër herë më të qëndrueshme se qeliku.
Sa herë ka rrahur zemra jonë kur jemi në moshën 79 veçare? Shkencëtarët e kanë zgjidhur këtë pyetje. Reth 2,5 miliardë herë.
Mushkëria jonë (e shpalosur) do ta mbulonte një fushë tenisi, d.m.th. 100 m².
Enët e gjakut të njeriut (të kapura njëra pas tjetrës) janë 2,5 herë më të gjata se ekuatori.
Në fund të jetës së tij trupi ka prodhuar 950 kilometër flokë, ndërsa sytë janë mbyllur rreth 415 milionë herë. Edhe në moshë të vjetër asnjë asht i njeriut nuk është më i vjetër se 20 vjet-sepse eshtrat përtrihen rregullisht.
69 Fëmijë të një nëne
Feodor Vasilijev nga Shuya (Rusi), nga gjithsejt 27 lindje gjatë viteve 1725-1765 lindi 16 bineqë, 7 treneqë, dhe 4 katërneqë. Vetëm dy fëmijë prej tyre vdiqën si foshnjë.
James Gill, i biri i Brenda dhe James Gill, lindi 128 ditë para kohës së paraparë. Në lindjen e tij më 20 Maj 1987 në Ottawa, Ontario (Kanadë) peshonte 624 gr.
Nëna më e vjetër
Rosanna Dalla Corta nga Viterbo (Itali) sipas të dhënave në korrik të vitit 1994 në moshën 63 vjeçare lindi një djalë.
Operacioni më i gjatë
Një operacion i cili u zhvillua në vitin 1951 në Chicago, Illinois (USA), gjatë të cilit pacientes Gertrude Levandowski iu mënjanua një cistë nga njëra vezore e saj, zgjati prej 4-8 Shkurt d.m.th. 96 orë. Gjatë operacionit pesha e pacientes zbriti nga 280 në 140 kg.
Clemanseau, burri më i fortë i Francës dhe Tigri i luftës së Përgjithshme, hante 8 vezë në mëngjes dhe 5 vezë në mbrëmje.
Eskymo, një komb që jeton në veri të Europës në mes të borës e të akullit, përvec peshkut ushqehen dhe me mjaft vezë me të cilat plotësojnë shumë mirë nevojat ushqimore të trupit.
Persianët kishin një ritual të përhershëm që konsiston në këmbimin e vezëve si shenjë e fillimit të pranverës. Arsyeja e këtij rituali qëndron në besimin se veza është embrioni i jetës. (rikthimi i botës në jetë pas ndërprerjes letargjike gjatë dimrit)
E njëjta gjë sot përdoret gjatë pashkëve kristiane të cilat jo rastësisht janë në pranverë pasi japin kuptimin thellë të rikthimit në jetë. (përplasja e vezëve të lyera)
Në botë veza konsiderohet si ushqimi që ka furnizuar për shekuj me radhë proteinën më të mirë me origjinë shtazore dhe si ushqimin që ka shpëtuar popuj të tërë nga rreziku i të mosushqyerit ose të ushqyerit të keq.
Qytetërimet antike, egjiptianët, persianët, grekët e romakët, e kanë kuptuar mjaft mirë se veza e pulës është burim energjie dhe vlerash të papërsëritshme ushqimore.
Në Egjypt veza konsiderohej një privilegj dhe monopol i faraonëve, sacërdotëve dhe shtresave të larta të shoqërisë.
Në Romën Antike veza gjendej vetëm në tavolinat më të rëndësishme dhe ruhej vetëm për miqtë më të rëndësishëm
Kuriozitete 3
Muhamed Jonuzi-Slatinë-Tetovë-exkluzive për RTVZIK.
-Njeriu më i rëndë në historinë e mjekësisë ishte Xhon Brouer Minoh nga rrethina e Uashingtonit i cili ishte i trashë që nga fëmijëria.Në mars të vitit 1978 ai u dërgua në spitalin universitar të Sietelit,për shkak të problemeve të mëdha të frymëmarjes dhe të zemrës.Sipas mjekut Dejvid Shvarc,në momentin e pranimit ai peshonte më se 635 kilogram.Pas dietës 16 mujore ai u lëshua nga spitali me peshë 216 kilogram.Në momentin e vdekjes më 10.09.1983 ai peshonte 362 kilogram.
Pjesëtarët e fisit Tutsu ose Vatus , të cilët jetojnë në Ruandë dhe Burundi në Afrikën Qendrore janë njerëzit më tw gjatë në botë.Gjatësia mesatare e tyre është 184 centimetër.
Guri nga tëmthi i rëndë më se 6 kilogram u largua nga tëmthi i gruas 80 vjeçare në Londër ,Angli më 29.12.1952.Operimin e kreu dr.Hemfri Artur nga spitali Çering Kros.
"Little boy" (djaloshi i vogël)quhet bomba e cila është hedhur në Hiroshimë.Bomba ishte e gjatë 3.04 metër dhe e rëndë 4.080 kilogram.
Njeriu me dhëmbë më të fortë është Gjon Masi nga Belgjika.Në nëntor të vitit 1978 me dhëmbë arriti të tërheq 2 vagona edhe atë të rrëndë 126 ton.
Në gusht të vitit 1992 në spitalin e qytqtit në Ontario,Kanada është lajmëruar gruaja 42 vjeçare me "dhimbje të lehta në bark".Nga barku i saj janë larguar 2 533 sende prej tyre 947 gjilpëra të cilat ajo i kishte gëlltitur me vite,
Nga barku i vajzës 20 vjeçare nga Devoni Jugor,Angli u nxor "topi" nga qimet e flokëve te saj të cilat i kishte gëlltitur,i rëndë 2,5 kg.Operimi u realizua në mars 1985.
-Qukapiku në ditë han mesatarisht 3000 insekte.
-...zogu nuk ka shqisën e të nuhaturit dhe të shijes.
-Luftërat dhe statistikat:Nga 1618 më 1905 janë bërë 1044 luftëra tokësore,122 betejadetare,490 rrethime,44 kapitullime.Lufta më e gjatë llogaritet midis Venecas dhe Turqisë (55 vjet) në vitet 1644-1699, kuse lufta më e shkurtë është ajo midis Austrisë dhe Italisë e cila zgjati vetëm 6 orë.
-Për të prodhuar 1 kg. mjaltë bletës i duhet të thithë nektarin e 12 milion luleve duke bërë rreth 300 000 kilometër fluturim.
-Numri më i madh i të vdekurve nga uria është shënuar në periudhën 1918-1943 në të cilën vdiqën gjithsejt 28 104 000 njerëz.
-Alfabeti më e gjatë është i gjuhës kamboxhiane me gjithsejt 72 shkronja.
-Fusha më e madhe e naftës në botë është ajo e Ghavar-it (Arabia Saudite), e ngritur nga kompania a përpunimit të naftës "Armako".Madhësia e fushës është 241,5x35.42
km2.
-Braziliani Edson Donasimento Pele,konsiderohet si futbollisti më i mirë i të gjitha kohërave.Në 1254 ndeshje futbollisike ai shënoi 1216 gola.
-Autobusi i prodhuar në Moskë (Rusi) më vitin 1955 është i gjatë 17 metra dhe në të mund të vendosen 200 udhëtarë.
-Në Britaninë e Madhe është kultivuar lakra më e madhe.Pesha e saj është 51,80 kg.
-Me gjatësinë e verifikuar zyrtarisht prej 8,8 cm turku Mehmet Ozjurek është shpallur para pak kohe fitues në garat e dyta ndërkombëtare të hundëmëdhenjvetë nbajtur në Stamboll.
-Në janar të vitit 1978 në mishtoren "la Ron" në Misuri të SHBA-ve është prodhuar suxhuku me gjatësi prej 5,7 metrash dhe peshonte 207,3 kg.
-Fëllënza është në gjendje që 30 ditë të jetojë pa ushqim.
-Shkencëtarët britanez kanë llogaritur se macat , të cilat ata i mbajnë në shtëpi për 1 vit asgjësojnë50 milion minjë dhe 20 milion zogj të vegjël.
Muhamed Jonuzi-Sllatinë muhamedte@yahoo.com
Në 1750 në botë jetonin rreth 800 milionë njerëz, në1850 nje miliardë më tepër dhe në një 1950 edhe njëtjetër miliard më tepër. Mastaj u deshën vetëm 50 vjet për tu dyfishuar dmth. 6 miliardë.
-Gjysma e popullsisë së botës fiton vetëm rreth 5%të pasurisë në botë.
-Megjithëse në botë ka më shumë se 600 milionëtelefona, gjysma e botës ende nuk ka bërë asnjë telefonatë.
-Në Ditën e Nënave në SHBA bëhen më tepër telefonata personale se në çdo ditë tjetër në çdo shtet tjetër.
-Cdo 1 person nga10 persona në botë jetojnë në ishull.
-Në 1870 në Londër jetonin më shumë Irlandezë sesanë Dublin.
-Mundësia për të të rënë rrufeja është 1 në 600,000.
-Rreth 27% e ushqimit në vendet e zhvilluarapërfundon në koshat e plerave.
Peshqit e harrojnë çdo gjë që ndodhen vetëm pas 10
min.
---Një njeri i rritur merr frymë afërsisht 25 000 herë
në ditë
---Kompjuterat modern janë ndërtuar duke u bazuar në
sistemin nervor, por edhe kompjuteri modern nuk i
afrohet as nivelit të nje zvarritësi.
---Mjalti mund të qëndrojë pa u prishur 3000 vjet dhe
për këtë arsye dylli i mjaltit përdoret për procesin e
mumjazimit.
---Njeriu më i gjatë është 2.75 cm
---Milingonat e ndjejnë tërmetin që më parë dhe dalin
menjëherë nga foletë.
---Në fytyrën e një maceje ndodhen 146 muskuj.
---Peshkaqenët nuk sëmuren.
---Breshka mund të ecë me 10 km në orë.
---Nëse do të mund të përdornim 13% të trurit, do të
mund të shfaqeshim nga një vend në një tjetër.
---Strucat i kanë sytë më të mëdhenj se truri.
---Hyrja e folesë së milingonës drejtohet përherë nga
Veriu.,
---Nëse damarët e njeriut do të vendoseshin njeri pas
tjetrit do të mund të përshkronin Ekuatorin 2 herë.
---Formuesi i Çmimit Nobel, Alfred Nobel në fakt ishte
nje fabrikator dinamiti.
---Ivani i IV. i cili erdhi në pushtet në vitin 1533
në Rusi, vrau djalin e vet me pretendimin se synonte
ti merrte fronin.
---Një njeriu i duhen 12 vjet për të numëruar nga 1
deri në 1 miliard. merrte fronin..
Rreth 27% e ushqimit në vendet e zhvilluara përfundon
në koshat e plerave.
---Gjysma e popullisë së botës është nën moshën 25
vjeç.
---Në Perëndim njerëzit ndërrojnë shtepi mesatarisht 1
herë në 7 vjet.
---Sherbimi Postar i SHBA dërgon rreth 43% të postës
botërore, ndjekësi më i afërt është Japonima me 6 %.
---Në vendet e zhvilluara % e te rritureve qe martohen
ra nga 72% ne 1970 në 60 % ne 1996. Mundësia për
divorcim në martesën e parë u rrit nga 50% në 67%.
Mundësia për divorcim në martesën e dytë është rreth
10 % me e lartë se në martesën e parë.
---Mesatarisht në botë shkohet në shkollë 200 ditë, në
SHBA 180 ditë, në Suedi 170 ditë, në Japoni 243 ditë.
---Që nga viti 1972 janë prodhuar rreth 64 milionë
tonë kanoçe alumin(rreth 3 trilion kanoçe). Nëse këto
do të vendoseshin njëra pas tjetrës, mund të arrinin
deri në hënë rreth 1000 herë. Kanoçet e alumint
përbëjnë 1% të materialeve mbeturina.
Bota gjatë Korrikut të vitit 1984
Princesha When Doves Cry vendoset në majën e listës së më të mirëve të SHBA-së.
Ronald Regan zgjidhet President i SHBA-së.
Vështirë se mund të gjeje një telefon celularë dhe jo më një njeri t’a përdorte atë aq lirshëm.
Mikrosofti gradualisht filloi të zëvendësonte Windows-in.
Jo pak vetë nisën të ëndërronin një model ngjashëm Devid Bechkam dhe Britney Spears.
Të mirat që pasuan më tej Korrikun
1985: Koncert i drejtpërdrejtë ndihme
1989: Muri i Berlinit u shemb.
1990: Nelson Mandela u lirua pas 27 vjetëve në burg.
1992: Rrjeti i gjerë botëror filloi të mjegullohet
1996: Lara Croft përshkruan
1996: Klonohet delja
1997: DVD-ja gjen tregun në Amerikë.
2001: Tiger Woods mbërthen të katër cmimet e larta të trofeut të “Slam Grand-it“
Të këqijat që rrodhën më tej
1985: Rock Hudson është figura e parë publike që vdes nga AIDS
1986: Shpërthen reaktori bërthamor I Cernobilit në Rusi.
1994: Më shumë se 800000 vetë vriten në Ruanda për shkak të genocidit.
1997: Vdes Princesha Diana në një aksident automobilistik në FRANCË.
1997: Vdes shenjtorja shqiptare Nënë Tereza.
1998: Vdes Frank Sinatra, këngëtar me famë të madhe.
1999: Errozioni në Venezuela vrret 25000 vetë.
2001: Qendra botërore e Tregtisë shkatërrohet.
Portier apo sulmues
Portieri Jose Luis Chilavert shenoi 49 gola gjatë ndeshjeve në klubin e tij dhe ekipit kombëtar ndërmjet Korrikut 1992 dhe Marsit 2000.
Substanca më e ëmbël
Thaumatin, një protein, i cili fitohet nga mbështjellësi i farës së një bime të quajtur Thaumatoccocus danielli është 61.500 herë më e ëmbël se sheqeri i zakonshëm. Kjo bimë rritet në disa vende të Afrikës perendimore.
Tranzistori më i vogël
Firma Lucent Technologies në Murray Hill, New Jersey (USA), urdhëroi më 15 Nëntor 1999 zhvillimin e një tranzistori me një gjatësi prej vetëm 50 Nanometrash, d.m.th. 1/2000 pjesë e trashësisë së flokut të njeriut. Kjo pjesë quhet edhe "tranzistori vertikal" pasi që të gjitha pjesët e saj janë të rradhitura në një pllakëz silikoni dhe rryma rrjedh në drejtim vertikal
Mjekra më e gjatë
Me rastin e vdekjes së Hans Langseth në vitin 1927 në Kensett (USA) mjekra e tij kishte një gjatësi rekorde prej 5,33 m.
Pop-grupi i njohur suedez ABBA i formuar më 1972 në Stokholm debitoi në vitin 1970 nën emrin Festfolk në një Restaurant në Göteborger. Pas dy vitesh, pra më 1972 mori emrin e ri nga inicialet e anëtarve të grupit: Agnetha Fältskog, Benny Andersson, Björn Ulvaeus dhe Anni-Frid (Frida) Lyngstad.
Helikopteri më i vogël në botë ishte njëulësi Seremet WS-8 i cili u prodhua më 1976 në Danimarkë. Ai kishte një motor me 26 KW dhe peshonte pa ngarkesë 53 kg. Rotori i tij kishte një diametër prej 4,5 m.
Shkencëtarët e "Oak Ridge National Laboratory" në Oak Ridge, Tennessee (USA) në Prill 1996 me ndihmën e një superpërçuesi arritën rrymën më të fortë të të gjitha kohrave : 2 milion Amper/cm². Rryma për nevoja shtëpiake ka një forcë me nën 1000 Amper/cm².
Protesta më e madhe kundër luftës u mbajt më 15.11.1969 në Washington D.C. (USA) ku morën pjesë rreth 600.000 pjesmarrës të cilët protestuan kundër vazhdimit të luftës së amerikanëve në Vietnam.
Arusha e bardhë mund të notoj pandërprerë deri 100 km.
Rekordin botëror në qëndrim në një këmbë e theu Arulanantham Suresh Joachim nga Sri Lanka prej 22.05.1997 deri me 25.05.1997 duke qëndruar 76 orë e 40 minuta.
Me 9.06.1996 Walter Arfeuille (Belgjikë) tërhoqi me dhëmbë 8 vagonë treni mbi hekurudhe, me një peshë gjithsejt 223.880 kg në largësi prej 3,2 m.
Më 17.12.1998 kinezi Li Jian Hua në emisionin televiziv Guinnes World Records: Primetime ngriti me vesh peshën 50 kg (tjegulla ndërtimi të lidhura bashkë dhe të kapur në veshin e tij).
Kenguri më i madh (Macropus rufus) në Australinë qendrore, -jugore dhe atë -lindore, plotësisht i drejtuar është 1,80 m i lartë, dhe gjatësia e përgjithshme (megjithë bisht) është 2,85 m. Pesha e tij rreth 90 kg.
Kilauea në Hawaii (USA) është vullkani më aktiv në botë. Që nga viti 1983 është pandërprerë aktiv dhe vjell 5 m³ llavë në sekondë.
Amerikanja Janice Deveree në vitin 1884 kishte mjekër me gjatësi 36 cm.
Personi më i vjetër i të gjitha kohërave, me datëlindje të vërtetuar, ishte françezja Jeanne Louise Calment. Ajo u lind më 21.02.1875 dhe vdiq më 04.08.1997 në Arles të Francës në moshën 122 vjeçare.
Binjakët më të rëndë në botë ishin Billy Leon dhe Benny Loyd McCrary, alias McGuire, nga Hendersonville (USA) të cilët u lindën më 7.Dhjetor 1946. Deri në moshën 6 vjeçare kishin shtat normal. Në Nëntor 1978 Billy peshonte 337 kg. ndërsa vëllau i tij Benny 328 kg. Billy vdiq në Korrik 1979.
Zbuluesi i parë i phonograph-it (gramophonit të mëvonshëm) ishte amerikani Thomas Alva Edison në vitin 1877, i cili kishte planifikuar të zbuloj një inçizues diktimi për punë në zyre. Phonographi i asaj kohe kishte formë cilindri, deri në vitin 1887 kur zbuluesi gjerman Emile Berliner zbuloi pllakë-phonographin (gramophonin) i cili i zhvillua në një medium artistik.
Gjurmimi më i madh i arit ndodhi në SH B A, ku më 24.01.1848 një pronar i një puntorie të drurit dhe shoku i tij, në Sacramento (sot California) zbuluan ar. Një vit më vonë e vërshuan mbi 80 000 gjurmues të arit të ashtuquajturin forty-niners në këtë regjion. Në vitin 1853 numri i tyre arri mbi 250 000.
Marilyn Monroe, gjegjësisht Norma Jean Mortenson, legjendë e filimit, muzikës dhe bukurisë, e lindur më 01.06.1926, në fëmijërinë e saj ndërroi 12 familje përkujdesëse
Kinezët si Antibiotik natyror më të mirë e përdorin kivi-n? (Kivi e forcon sistemin e imunitetit duke i shumuar qelizat mbrojtëse deri në dymbëdhjetë herë)
Ushtari japonez Teruo Nakamuro 30 vjet mbas përfundimit të luftës (i cili u gjet në pyjet e pashkelura) nuk dinte asgjë për përfundimin e luftës.
Kafepirësit mendojnë më shpejtë dhe veprojnë më logjikisht se ata që nuk e përdorin kafe-në.
Nikotin-i është një helm i fortë nervor (emrimi i saktë: Beta-Pyridyl-N-Methylpyrrolidin)?
Kali vrapues australian "Great Fortune" si ndihmë teknike mori një palë syza.
Gangsteri Al Capone më në fund u burgos për shkak të mospagimit të tatimit?
Sahara është më e madhe se Australia?
Romani "Vuajtjet e të riut Werther" i Goethe-s ishte shkaktar i një serie të vetëvrasjeve?
Statuja e Lirisë iu dhurua popullit amerikan në vitin 1886 nga populli francez
--------------------------------------------------------------------------------
Koloseu u kompletua në vitin 82.
--------------------------------------------------------------------------------
Disa njerëz në Angli mendojnë se Stonhenge ishte një tempull i zotërve të qiellit .
--------------------------------------------------------------------------------
Sot kulla e Pizës përkulet 5.2m nga perpendikulari.
--------------------------------------------------------------------------------
Moai në ishullin e Pashkëve ( Kili ) u krijua në nder të paraardhësve antikë të kryetarëve të famshëm.
--------------------------------------------------------------------------------
Sfinksi i Madh ( Egjpt ) është rreth 73 m ( 240 këmbë ) i gjatë dhe 20 m i lartë. Koka e Sfinksit të madh mendohet të jetë portreti i mbretit Khafra, faraoni për të cilin u ndërtua.
--------------------------------------------------------------------------------
Tikal ( Guatemale ) ka qenë një qendër e rëndësishme metropolis në civilizimin e mrekullueshëm të Majave. Rrënojat e pallateve , tempujve, piramidave , dhe shesheve te mëdha janë një dëshmi e madheshtisë së qytetërimit të zhdukur.
--------------------------------------------------------------------------------
Muret e Murit të Madh në Kinë janë 9 m të lartë. Në vitin 214 para krishtit perandori Shi Huang-ti forcoi muret ekzistuese dhe i lidhi ato duke formuar një system të vetëm mbrojtje - Murin e Madh
--------------------------------------------------------------------------------
Machu Picchu ( Peru ) ndodhet në Ande.
--------------------------------------------------------------------------------
Megjithëse njerëzit në të gjithë botën mendojnë se Big Ben quhet e gjithë struktura , ky është vetëm emri i orës që ndodhet Brenda kullës .
--------------------------------------------------------------------------------
Në shekullin e 17 , perandori Shah Jahan ndërtoi Taj Mahal, këtë varr të bukur prej mermeri në kujtim të gruas së tij, Mumtaz Mahal. Ndërtimi i tij kërkoi 20000 punëtorë dhe 22 vjet. Sot ata janë varrosur që të dy aty.
--------------------------------------------------------------------------------
Muri i Vajtimit në Izrael është 49 m i gjatë dhe 12 m i lartë. Ky mur është një vend i shenjtë për hebrenjtë në Izrael dhe kudo në botë.
--------------------------------------------------------------------------------
Katedralja e shën Bazilit ndodhet në Moskë dhe janë në të vërtetë nëntë kisha në një. Ndërtesa qëndrore është e rrethuar nga tetë kisha më të vogla. Kjo katedrale u ndërtua nga viti 1555 deri në 1560 me urdhër të Ivanit të tmerrshëm.
--------------------------------------------------------------------------------
Parthenoni u ndërtua në nder të Athenës , mbretëreshës greke të zgjuarsisë.
--------------------------------------------------------------------------------
Angor Wat ( Kamboxhia ) është tempulli më i madh dhe më i famshëm në kompeksin Angor.
--------------------------------------------------------------------------------
Ndërtimi Shtëpisë së bardhë filloi në vitn 1792. Në 1800 Presidenti dhe zonja John Adams ishin "familja e parë " që jetuan aty.
--------------------------------------------------------------------------------
Të gjitha anijet kozmike edhe ato Apollo që çuan njerëz në Hënë u lëshuan nga Qendra e hapësirës Kennedy në Florida. Por pjesa më e madhe e tyre u ulën në bazën Edwards në Kalforni.
· Tirana ndodhet 110 m mbi nivelin e detit. Temperaturat mesatare vjetore janë : në korrik + 24o celcius dhe në janar +7o celcius. Në vit bie 1200 mm shi.
· Tirana ndodhet në të njëjtin paralel me Napolin, Madritin dhe Stambollin dhe në të njëjtin meridian me Budapestin dhe Krakovin.
· Tirana u themelua më 1614 nga Sulejman Pasha, me origjinë nga fshati Mullet. Fillimisht ai ndërtoi një xhami, një furrë dhe një hamam. Dy shekuj më vonë drejtimin e qytetit e mori familja Toptani nga Kruja.
· Ekzistojnë kater hipoteza për prejardhjen e emrit Tiranë...
1- Tiranë mendohet se vjen nga fjala Theranda, e përmendur në burimet e lashta greke dhe latine, që vendasit e quanin Të ranat, meqë fusha ishte formuar si rezultat i materialeve të ngurta që sillnin ujrat nga malet përreth.
2- Tirana vjen nga Tirkan. Tirkan ka
qenë një kështjellë në shpat të malit të
Dajtit. Akoma ekzistojnë rrënojat e
kësaj kështjelle të lashtë që daton fillimin
datonne fillimin e shekullit te pare para
lindjes se Krishtit, e cila mendohet te
kete qene keshtjella qe historiani
bizantin Prokop (shek. VI), e quan
keshtjella e Tirkanit
3- Tiranë vjen nga Teheran, kryeqytet i Iranit, në kujtim të një fitoreje të korrur nga Sulejman Pasha, (themeluesi i qytetit) në krye të ushtrisë turke gjatë fushatës në Persi.
4- Një gojëdhënë tiranase thotë se emrin e qytetit Sulejman Pasha e mori nga një plakë që takoi në vendin ku do të ngrinte qytetin. Pyetjes së Sulejman Pashës se çfarë po bënte, plaka iu përgjegj: Po tir an…! (an d.m.th. mëndafsh)
· Lagjja e parë e Tiranës ishte ajo e Bamit.
· Xhamia në qendër të Tiranës, e quajtur Xhamia e Et’hem Beut, filloi të ndërtohej më 1789 nga Molla beu i ardhur prej Petrelës dhe u përfundua më 1821 nga i biri, Haxhi Et’hem Beu, stërnipi i Sulejman Pashës. Për të punuan mjeshtërit më të mirë të Shqipërisë.
· Kulla e Sahatit u fillua nga Haxhi
Et’hem Beu rreth vitit 1821-1822 dhe
u përfundua me ndihmat e familjeve të
pasura të Tiranës.
Montimi i sahatit u bë nga familja Tufina. Më 1928 u ble në Gjermani nga shteti shqiptar një Sahat modern dhe kulla u ngrit në lartësinë 35 m. Gjatë Luftës së Dytë Botërore Sahati u dëmtua, por u rivu në punë në korrik të vitit 1946.
·Ura e Tabakëve (përballë Parlamentit ) daton në shekullin XVIII.
· Tyrbja e Kapllan Pashës (pranë monumentit Ushtari i panjohur) është ndërtuar në vitin 1816.
· Kalaja e Petrelës ndodhet 12 km nga Tirana dhe daton në shekullin IV para Krishtit. Formën e saj aktuale e mori në shekullin e XIII nën sundimin e Topiajve dhe më vonë kaloi pronë e familjes së Kastriotëve.
· Mali i Dajtit, në lindje të Tiranës është 1612 m i lartë.
· Tirana u shpall kryeqytet i përkohshëm më 8 shkurt 1920 nga Kongresi i Lushnjës dhe përfundimisht e mori këtë status më 31 dhjetor 1925.
· Tirana është kryeqendra botërore e bektashinjve nga viti 1925, vit kur bektashinjtë u ndaluan dhe u përzunë nga Turqia.
· Rruga e Durresit eshte hapur me
1922 dhe quhej « Nana Mbretereshe»
Per ndertimin e saj u prishen shume
shtepi e kopshte.
· Godina ekzistuese e Parlamentit u ngrit më 1924 dhe fillimisht ka shërbyer si Klubi i Oficerëve. Aty, më 1 shtator 1928 Ahmet Zogu shpalli monarkinë.
· Qendra e Tiranës është projektuar nga arkitektët të njohur italianë të periudhës musoliniane Florestano de Fausto dhe Armando Brasini. Pallati i Brigadave (ish-pallati mbretëror), godinat e Ministrive, Banka Kombëtare dhe Bashkia janë vepra të tyre.
· Bulevardi « Dëshmorët e Kombit » është ndërtuar në vitin 1930 me emrin Bulevardi Zogu I. Në periudhën e komunizmit pjesa nga Sheshi Skënderbej deri tek Stacioni i trenit u quajt Bulevardi Stalin.
· Pallati i Kulturës, ku ndodhet Teatri i Operas dhe Baletit dhe Biblioteka Kombëtare, u përfundua më 1963. Ai u ndërtua mbi ish-pazarin e vjetër të Tiranës dhe tulla e parë u vendos nga Hrushovi më 1959.
· Monumenti i Skenderbeut i ngritur
më 1968, është vepër e Odhise Paskalit
në bashkëpunim me Andrea Mano dhe
Janaq Paço. Ai u vendos me rastin e
500 vjetorit te vdekjes se heroit kombetar
· Monumenti Nëna Shqipëri, 12 m i lartë, u përurua në varrezat « Dëshmorët e Kombit » më 1971.
· Akademia e Shkencave u përfundua më prill 1972.
· Galeria e Arteve Figurative u krijua më 1976 dhe në të përfshihen rreth 3200 vepra të autorëve shqiptarë dhe të huaj.
· Muzeu Historik Kombëtar u ndërtua më 1981 dhe afresku në ballë të tij titullohet « Shqipëria ».
· Qendra Ndërkombëtare e Kulturës, ish-muzeu Enver Hoxha u përurua më 1988. « Piramida » u projektua nga një grup arkitektësh nën drejtimin e Pranvera Hoxhës dhe Klement Kolanecit.
· Ne shek. XVII, Tirana kishte reth 4000
banorë. Në vitin 1920 – 17.000 banorë.
1938 – 25.000 banorë.
1945 – 40.000 banorë.
1990 – 250.000 banorë.
Aktualisht, dyndja masive e banorëve
nga gjithë pjesët e tjera të vendit
drejt Metropolit, e ka çuar popullsinë
e Tiranës mbi 700.000 banorë
A e dini se ...
o Syri i nje struci eshte me i madh se truri i tij.
o Ne trurin e maceve ka 32 muskuj.
o Seul (kryeqyteti i Korese se Jugut) ne gjuhen vendase do te thote kryeqytet.
o Ne SHBA 1/3 e zezakeve mes 20-29 vjeç jane ne burg ose nen hetim.
o Nje mashkull harxhon mesatarisht 3350 ore duke u rruajtur e qethur.
o Kur thyhet nje xham disa copeza shperndahen me shpejtesi 3000 milje ne ore.
o Bethoveni para se te kompozonte fuste koken ne uje te ftohte.
o Planeti Uran mund te shihet me sy te lire.
o Ajsbergu me i madh i matur deri me sot ka qene me gjatesi 200 milje dhe gjeresi 60 milje, ai ka pasur nje siperfaqe me te madhe se Belgjika.
o Dallga me e madhe e regjistruar deri me sot ka qene ne vitin 1971 ne Ishullin Ishigaki, Japoni, me lartesi 85 m.
o Ne nje nate te kthjellet mund te shihen rreth 2000 yje me sy te lire.
o Vetem mushkonjat femra piskojne.
o Lindjet vjetore ne Indi, e kalojne popullsine e Australise.
o 96% e sallatorit, eshte uje.
o Ne 1 kg limon ka me teper sheqer se ne 1 kg luleshtrydhe.
o Shteti me me teper rruge te asfaltuara eshte Franca.
o Ajnshtajni deri ne moshen 9-vjeçare nuk fliste normalisht.
o Nje shqiponje mund ta shohe prejen e saj qe 3000 metra larg.
o Kuajt mund te qendrojne deri ne 1 muaj ne kembe.
o Eshte e Nuk mund te teshtish pa i mbyllur syte.
o Fluturat shijojne me ane te kembeve.
o Delfinet flene me nje sy hapur.
o Nje njeri qesh mesatarisht 13 here ne dite.
o Minjte mund te durojne pa uje me teper se devete.
o Ne trupin e nejriut muskuli me i forte eshte gjuha.
o Pavaresiht nga madhesia dhe trashesia nje flete nuk mund te paloset me teper se 9 here.
o Femrat i perpelitin syte 2 here me shume se meshkujt.
o Nje ari i rritur mund te vrapoje po aq shpejt sa nje kale.
KURIOZITETE
Albania Web Site
http://albania.go.cc
---Në 1750 në botë jetonin rreth 800 milionë njerëz, në 1850 nje miliardë më tepër dhe në një 1950 edhe një tjetër miliard më tepër. Mastaj u deshën vetëm 50 vjet për tu dyfishuar dmth. 6 miliardë.
---Gjysma e popullsisë së botës fiton vetëm rreth 5% të pasurisë në botë.
---Megjithëse në botë ka më shumë se 600 milionë telefona, gjysma e botës ende nuk ka bërë asnjë telefonatë.
---Në Ditën e Nënave në SHBA bëhen më tepër telefonata personale se në çdo ditë tjetër në çdo shtet tjetër.
---1 në 10 persona në botë jetojnë në ishull.
---Në 1870 në Londër jetonin më shumë Irlandezë sesa në Dublin.
---Mundësia për të të rënë rrufeja është 1 në 600,000
---Rreth 27% e ushqimit në vendet e zhvilluara përfundon në koshat e plerave.
---Gjysma e popullisë së botës është nën moshën 25 vjeç.
---Në Perëndim njerëzit ndërrojnë shtepi mesatarisht 1 herë në 7 vjet.
---Sherbimi Postar i SHBA dërgon rreth 43% të postës botërore, ndjekësi më i afërt është Japonima me 6 %.
---Në vendet e zhvilluara % e te rritureve qe martohen ra nga 72% ne 1970 në 60 % ne 1996. Mundësia për divorcim në martesën e parë u rrit nga 50% në 67%. Mundësia për divorcim në martesën e dytë është rreth 10 % me e lartë se në martesën e parë.
---Mesatarisht në botë shkohet në shkollë 200 ditë, në SHBA 180 ditë, në Suedi 170 ditë, në Japoni 243 ditë.
---Që nga viti 1972 janë prodhuar rreth 64 milionë tonë kanoçe alumin(rreth 3 trilion kanoçe). Nëse këto do të vendoseshin njëra pas tjetrës, mund të arrinin deri në hënë rreth 1000 herë. Kanoçet e alumint përbëjnë 1% të materialeve mbeturina.
---Më shumë se 1 miliard tranzistorë prodhohen....çdo sekondë.
---Sipas Byrosë së mirënjohur ne SHBA Census, 19% e fëmijëve në Amerikë jetojnë në varfëri.
---Në Australi ka më shumë se 150 milionë dele dhe një popullsi prej rreth 17 milionësh.
---Në Zelandën e Re ka 4 milionë njerëz dhe 70 milionë dele.
---Në krahun e një majmuni ka rreth 25 milionë qime.
---DNA ka një madhësi prej 1 të mijtat e milimetrit, përbehet prej rreth 200 miliard atomesh dhe përmban 1 milion faqe njohuri.
---Një njeri harxhon mesatarisht 3 vjetë të jetës ne banjo.
---Peshqit e harrojnë çdo gjë që ndodhen vetëm pas 10 min.
---Një njeri i rritur merr frymë afërsisht 25 000 herë në ditë
---Kompjuterat modern janë ndërtuar duke u bazuar në sistemin nervor, por edhe kompjuteri modern nuk i afrohet as nivelit të nje zvarritësi.
---Mjalti mund të qëndrojë pa u prishur 3000 vjet dhe për këtë arsye dylli i mjaltit përdoret për procesin e mumjazimit.
---Njeriu më i gjatë është 2.75 cm
---Milingonat e ndjejnë tërmetin që më parë dhe dalin menjëherë nga foletë.
---Në fytyrën e një maceje ndodhen 146 muskuj.
---Peshkaqenët nuk sëmuren.
---Breshka mund të ecë me 10 km në orë.
---Nëse do të mund të përdornim 13% të trurit, do të mund të shfaqeshim nga një vend në një tjetër.
---Strucat i kanë sytë më të mëdhenj se truri.
---Hyrja e folesë së milingonës drejtohet përherë nga Veriu.,
---Nëse damarët e njeriut do të vendoseshin njeri pas tjetrit do të mund të përshkronin Ekuatorin 2 herë.
---Formuesi i Çmimit Nobel, Alfred Nobel në fakt ishte nje fabrikator dinamiti.
---Ivani i IV. i cili erdhi në pushtet në vitin 1533 në Rusi, vrau djalin e vet me pretendimin se synonte ti merrte fronin.
---Një njeriu i duhen 12 vjet për të numëruar nga 1 deri në 1 miliard.
Ethet e sportit
Një çek ka vënë 29.000 euro bast për Milanin
Pragë, 27 maj (AP) - Një bastaxhi çek i bindur për fitoren
e Milanit në finalen e Ligës së Kampionëe, të mrkurën në
Manchester (Angli), ka vënë bast që në tetor 900.000
korona (29.000 euro) për një fitore të kuqezinjve, ka bërë të
ditur të hënën një agjenci bastesh sportive çeke.
Shuma është shumë befasuese pasi rroga bruto mujore
mesatare në Republikën Çeke aktualisht shkon në rreth 500
euro. Bastaxhiu i guximshëm, për të cilin respektohet anonimati,
në rast fitoreje të Milanit ndaj Juventusit do të marrë
rreth 5 milionë korona (160.000 euro), sias zëdhënësit të
agjencisë.
Rekordi
Gjermani më i moshuar feston 110 vjetorin e lindjes
Duseldorf (Gjermani), 27 maj - Hermann Doernemann,
banori më i moshuar i Gjermanisë festoi në Duseldorf (në
perëndim) ku ai jeton që prej vitit 1947, 110 vjetorin e lindjes,
njoftoi Zyra federale e administratës.
I lindur në vitin 1893 në Essen, jo larg Duseldorfit,
Doernemenn është në rivalitet për titullin e tij si burri më
moshuar i Gjermanisë nga gruaja më e moshuar e këtij
vendi, Ana Stephan, e cila në mars fiku 111 qirinj në një
shtëpi pleqsh në Neumarkt (në juglindje), ku ajo jeton prej
shumë vitesh.
Doernemann, ish-inxhinier elektronik, hoqi dorë nga jeta
aktive pas 42 vjet punë të ndershme.
Çdo foshnje pas lindjes ka saktë 350 eshtra, gjersa njeriu i moshuar ka 144 më pak. Ekspertët kanë zbuluar se shumë eshtra gjatë fazës së zhvillimit të njeriut shkrihen ndërveti dhe kështu forcojnë skeletin e njeriut.
Foshnjet e lindura në muajin Maj peshojnë më rëndë se tjerët. Arsyeja ende nuk dihet.
Një nga 2000 fëmijë lind me një dhëmb në gojë.
Shkencëtarët zbuluan se flokëkuqet kanë vetëm rreth 90 000 flokë, zeshkanet 100 000, ndërsa bjondinet 150 000 fije floku. Por vetëm 20 përqind e bjondinave e mbajnë këtë shifër të flokëve.
Fëmijët me sy të zi reagojnë 15 herë më shpejtë se ata me sy ngjyrë qelë.Ata janë më të mirë në sportet ku kërkohet reakcion i shpejtë p.sh. futboll. Ndërsa fëmijët sykaltër janë më të mirë në sportet ku nuk mvaret nga reakcioni i shpejtë, p.sh. Golf.
Eshtrat e njeriut janë katër herë më të qëndrueshme se qeliku.
Sa herë ka rrahur zemra jonë kur jemi në moshën 79 veçare? Shkencëtarët e kanë zgjidhur këtë pyetje. Reth 2,5 miliardë herë.
Mushkëria jonë (e shpalosur) do ta mbulonte një fushë tenisi, d.m.th. 100 m².
Enët e gjakut të njeriut (të kapura njëra pas tjetrës) janë 2,5 herë më të gjata se ekuatori.
Në fund të jetës së tij trupi ka prodhuar 950 kilometër flokë, ndërsa sytë janë mbyllur rreth 415 milionë herë. Edhe në moshë të vjetër asnjë asht i njeriut nuk është më i vjetër se 20 vjet-sepse eshtrat përtrihen rregullisht.
69 Fëmijë të një nëne
Feodor Vasilijev nga Shuya (Rusi), nga gjithsejt 27 lindje gjatë viteve 1725-1765 lindi 16 bineqë, 7 treneqë, dhe 4 katërneqë. Vetëm dy fëmijë prej tyre vdiqën si foshnjë.
James Gill, i biri i Brenda dhe James Gill, lindi 128 ditë para kohës së paraparë. Në lindjen e tij më 20 Maj 1987 në Ottawa, Ontario (Kanadë) peshonte 624 gr.
Nëna më e vjetër
Rosanna Dalla Corta nga Viterbo (Itali) sipas të dhënave në korrik të vitit 1994 në moshën 63 vjeçare lindi një djalë.
Operacioni më i gjatë
Një operacion i cili u zhvillua në vitin 1951 në Chicago, Illinois (USA), gjatë të cilit pacientes Gertrude Levandowski iu mënjanua një cistë nga njëra vezore e saj, zgjati prej 4-8 Shkurt d.m.th. 96 orë. Gjatë operacionit pesha e pacientes zbriti nga 280 në 140 kg.
Çdo foshnje pas lindjes ka saktë 350 eshtra, gjersa njeriu i moshuar ka 144 më pak. Ekspertët kanë zbuluar se shumë eshtra gjatë fazës së zhvillimit të njeriut shkrihen ndërveti dhe kështu forcojnë skeletin e njeriut.
Foshnjet e lindura në muajin Maj peshojnë më rëndë se tjerët. Arsyeja ende nuk dihet.
Një nga 2000 fëmijë lind me një dhëmb në gojë.
Shkencëtarët zbuluan se flokëkuqet kanë vetëm rreth 90 000 flokë, zeshkanet 100 000, ndërsa bjondinet 150 000 fije floku. Por vetëm 20 përqind e bjondinave e mbajnë këtë shifër të flokëve.
Fëmijët me sy të zi reagojnë 15 herë më shpejtë se ata me sy ngjyrë qelë.Ata janë më të mirë në sportet ku kërkohet reakcion i shpejtë p.sh. futboll. Ndërsa fëmijët sykaltër janë më të mirë në sportet ku nuk mvaret nga reakcioni i shpejtë, p.sh. Golf.
Eshtrat e njeriut janë katër herë më të qëndrueshme se qeliku.
Sa herë ka rrahur zemra jonë kur jemi në moshën 79 veçare? Shkencëtarët e kanë zgjidhur këtë pyetje. Reth 2,5 miliardë herë.
Mushkëria jonë (e shpalosur) do ta mbulonte një fushë tenisi, d.m.th. 100 m².
Enët e gjakut të njeriut (të kapura njëra pas tjetrës) janë 2,5 herë më të gjata se ekuatori.
Në fund të jetës së tij trupi ka prodhuar 950 kilometër flokë, ndërsa sytë janë mbyllur rreth 415 milionë herë. Edhe në moshë të vjetër asnjë asht i njeriut nuk është më i vjetër se 20 vjet-sepse eshtrat përtrihen rregullisht.
69 Fëmijë të një nëne
Feodor Vasilijev nga Shuya (Rusi), nga gjithsejt 27 lindje gjatë viteve 1725-1765 lindi 16 bineqë, 7 treneqë, dhe 4 katërneqë. Vetëm dy fëmijë prej tyre vdiqën si foshnjë.
James Gill, i biri i Brenda dhe James Gill, lindi 128 ditë para kohës së paraparë. Në lindjen e tij më 20 Maj 1987 në Ottawa, Ontario (Kanadë) peshonte 624 gr.
Nëna më e vjetër
Rosanna Dalla Corta nga Viterbo (Itali) sipas të dhënave në korrik të vitit 1994 në moshën 63 vjeçare lindi një djalë.
Operacioni më i gjatë
Një operacion i cili u zhvillua në vitin 1951 në Chicago, Illinois (USA), gjatë të cilit pacientes Gertrude Levandowski iu mënjanua një cistë nga njëra vezore e saj, zgjati prej 4-8 Shkurt d.m.th. 96 orë. Gjatë operacionit pesha e pacientes zbriti nga 280 në 140 kg.
Clemanseau, burri më i fortë i Francës dhe Tigri i luftës së Përgjithshme, hante 8 vezë në mëngjes dhe 5 vezë në mbrëmje.
Eskymo, një komb që jeton në veri të Europës në mes të borës e të akullit, përvec peshkut ushqehen dhe me mjaft vezë me të cilat plotësojnë shumë mirë nevojat ushqimore të trupit.
Persianët kishin një ritual të përhershëm që konsiston në këmbimin e vezëve si shenjë e fillimit të pranverës. Arsyeja e këtij rituali qëndron në besimin se veza është embrioni i jetës. (rikthimi i botës në jetë pas ndërprerjes letargjike gjatë dimrit)
E njëjta gjë sot përdoret gjatë pashkëve kristiane të cilat jo rastësisht janë në pranverë pasi japin kuptimin thellë të rikthimit në jetë. (përplasja e vezëve të lyera)
Në botë veza konsiderohet si ushqimi që ka furnizuar për shekuj me radhë proteinën më të mirë me origjinë shtazore dhe si ushqimin që ka shpëtuar popuj të tërë nga rreziku i të mosushqyerit ose të ushqyerit të keq.
Qytetërimet antike, egjiptianët, persianët, grekët e romakët, e kanë kuptuar mjaft mirë se veza e pulës është burim energjie dhe vlerash të papërsëritshme ushqimore.
Në Egjypt veza konsiderohej një privilegj dhe monopol i faraonëve, sacërdotëve dhe shtresave të larta të shoqërisë.
Në Romën Antike veza gjendej vetëm në tavolinat më të rëndësishme dhe ruhej vetëm për miqtë më të rëndësishëm
Kuriozitete 3
Muhamed Jonuzi-Slatinë-Tetovë-exkluzive për RTVZIK.
-Njeriu më i rëndë në historinë e mjekësisë ishte Xhon Brouer Minoh nga rrethina e Uashingtonit i cili ishte i trashë që nga fëmijëria.Në mars të vitit 1978 ai u dërgua në spitalin universitar të Sietelit,për shkak të problemeve të mëdha të frymëmarjes dhe të zemrës.Sipas mjekut Dejvid Shvarc,në momentin e pranimit ai peshonte më se 635 kilogram.Pas dietës 16 mujore ai u lëshua nga spitali me peshë 216 kilogram.Në momentin e vdekjes më 10.09.1983 ai peshonte 362 kilogram.
Pjesëtarët e fisit Tutsu ose Vatus , të cilët jetojnë në Ruandë dhe Burundi në Afrikën Qendrore janë njerëzit më tw gjatë në botë.Gjatësia mesatare e tyre është 184 centimetër.
Guri nga tëmthi i rëndë më se 6 kilogram u largua nga tëmthi i gruas 80 vjeçare në Londër ,Angli më 29.12.1952.Operimin e kreu dr.Hemfri Artur nga spitali Çering Kros.
"Little boy" (djaloshi i vogël)quhet bomba e cila është hedhur në Hiroshimë.Bomba ishte e gjatë 3.04 metër dhe e rëndë 4.080 kilogram.
Njeriu me dhëmbë më të fortë është Gjon Masi nga Belgjika.Në nëntor të vitit 1978 me dhëmbë arriti të tërheq 2 vagona edhe atë të rrëndë 126 ton.
Në gusht të vitit 1992 në spitalin e qytqtit në Ontario,Kanada është lajmëruar gruaja 42 vjeçare me "dhimbje të lehta në bark".Nga barku i saj janë larguar 2 533 sende prej tyre 947 gjilpëra të cilat ajo i kishte gëlltitur me vite,
Nga barku i vajzës 20 vjeçare nga Devoni Jugor,Angli u nxor "topi" nga qimet e flokëve te saj të cilat i kishte gëlltitur,i rëndë 2,5 kg.Operimi u realizua në mars 1985.
-Qukapiku në ditë han mesatarisht 3000 insekte.
-...zogu nuk ka shqisën e të nuhaturit dhe të shijes.
-Luftërat dhe statistikat:Nga 1618 më 1905 janë bërë 1044 luftëra tokësore,122 betejadetare,490 rrethime,44 kapitullime.Lufta më e gjatë llogaritet midis Venecas dhe Turqisë (55 vjet) në vitet 1644-1699, kuse lufta më e shkurtë është ajo midis Austrisë dhe Italisë e cila zgjati vetëm 6 orë.
-Për të prodhuar 1 kg. mjaltë bletës i duhet të thithë nektarin e 12 milion luleve duke bërë rreth 300 000 kilometër fluturim.
-Numri më i madh i të vdekurve nga uria është shënuar në periudhën 1918-1943 në të cilën vdiqën gjithsejt 28 104 000 njerëz.
-Alfabeti më e gjatë është i gjuhës kamboxhiane me gjithsejt 72 shkronja.
-Fusha më e madhe e naftës në botë është ajo e Ghavar-it (Arabia Saudite), e ngritur nga kompania a përpunimit të naftës "Armako".Madhësia e fushës është 241,5x35.42
km2.
-Braziliani Edson Donasimento Pele,konsiderohet si futbollisti më i mirë i të gjitha kohërave.Në 1254 ndeshje futbollisike ai shënoi 1216 gola.
-Autobusi i prodhuar në Moskë (Rusi) më vitin 1955 është i gjatë 17 metra dhe në të mund të vendosen 200 udhëtarë.
-Në Britaninë e Madhe është kultivuar lakra më e madhe.Pesha e saj është 51,80 kg.
-Me gjatësinë e verifikuar zyrtarisht prej 8,8 cm turku Mehmet Ozjurek është shpallur para pak kohe fitues në garat e dyta ndërkombëtare të hundëmëdhenjvetë nbajtur në Stamboll.
-Në janar të vitit 1978 në mishtoren "la Ron" në Misuri të SHBA-ve është prodhuar suxhuku me gjatësi prej 5,7 metrash dhe peshonte 207,3 kg.
-Fëllënza është në gjendje që 30 ditë të jetojë pa ushqim.
-Shkencëtarët britanez kanë llogaritur se macat , të cilat ata i mbajnë në shtëpi për 1 vit asgjësojnë50 milion minjë dhe 20 milion zogj të vegjël.
Muhamed Jonuzi-Sllatinë muhamedte@yahoo.com
Në 1750 në botë jetonin rreth 800 milionë njerëz, në1850 nje miliardë më tepër dhe në një 1950 edhe njëtjetër miliard më tepër. Mastaj u deshën vetëm 50 vjet për tu dyfishuar dmth. 6 miliardë.
-Gjysma e popullsisë së botës fiton vetëm rreth 5%të pasurisë në botë.
-Megjithëse në botë ka më shumë se 600 milionëtelefona, gjysma e botës ende nuk ka bërë asnjë telefonatë.
-Në Ditën e Nënave në SHBA bëhen më tepër telefonata personale se në çdo ditë tjetër në çdo shtet tjetër.
-Cdo 1 person nga10 persona në botë jetojnë në ishull.
-Në 1870 në Londër jetonin më shumë Irlandezë sesanë Dublin.
-Mundësia për të të rënë rrufeja është 1 në 600,000.
-Rreth 27% e ushqimit në vendet e zhvilluarapërfundon në koshat e plerave.
Peshqit e harrojnë çdo gjë që ndodhen vetëm pas 10
min.
---Një njeri i rritur merr frymë afërsisht 25 000 herë
në ditë
---Kompjuterat modern janë ndërtuar duke u bazuar në
sistemin nervor, por edhe kompjuteri modern nuk i
afrohet as nivelit të nje zvarritësi.
---Mjalti mund të qëndrojë pa u prishur 3000 vjet dhe
për këtë arsye dylli i mjaltit përdoret për procesin e
mumjazimit.
---Njeriu më i gjatë është 2.75 cm
---Milingonat e ndjejnë tërmetin që më parë dhe dalin
menjëherë nga foletë.
---Në fytyrën e një maceje ndodhen 146 muskuj.
---Peshkaqenët nuk sëmuren.
---Breshka mund të ecë me 10 km në orë.
---Nëse do të mund të përdornim 13% të trurit, do të
mund të shfaqeshim nga një vend në një tjetër.
---Strucat i kanë sytë më të mëdhenj se truri.
---Hyrja e folesë së milingonës drejtohet përherë nga
Veriu.,
---Nëse damarët e njeriut do të vendoseshin njeri pas
tjetrit do të mund të përshkronin Ekuatorin 2 herë.
---Formuesi i Çmimit Nobel, Alfred Nobel në fakt ishte
nje fabrikator dinamiti.
---Ivani i IV. i cili erdhi në pushtet në vitin 1533
në Rusi, vrau djalin e vet me pretendimin se synonte
ti merrte fronin.
---Një njeriu i duhen 12 vjet për të numëruar nga 1
deri në 1 miliard. merrte fronin..
Rreth 27% e ushqimit në vendet e zhvilluara përfundon
në koshat e plerave.
---Gjysma e popullisë së botës është nën moshën 25
vjeç.
---Në Perëndim njerëzit ndërrojnë shtepi mesatarisht 1
herë në 7 vjet.
---Sherbimi Postar i SHBA dërgon rreth 43% të postës
botërore, ndjekësi më i afërt është Japonima me 6 %.
---Në vendet e zhvilluara % e te rritureve qe martohen
ra nga 72% ne 1970 në 60 % ne 1996. Mundësia për
divorcim në martesën e parë u rrit nga 50% në 67%.
Mundësia për divorcim në martesën e dytë është rreth
10 % me e lartë se në martesën e parë.
---Mesatarisht në botë shkohet në shkollë 200 ditë, në
SHBA 180 ditë, në Suedi 170 ditë, në Japoni 243 ditë.
---Që nga viti 1972 janë prodhuar rreth 64 milionë
tonë kanoçe alumin(rreth 3 trilion kanoçe). Nëse këto
do të vendoseshin njëra pas tjetrës, mund të arrinin
deri në hënë rreth 1000 herë. Kanoçet e alumint
përbëjnë 1% të materialeve mbeturina.
Bota gjatë Korrikut të vitit 1984
Princesha When Doves Cry vendoset në majën e listës së më të mirëve të SHBA-së.
Ronald Regan zgjidhet President i SHBA-së.
Vështirë se mund të gjeje një telefon celularë dhe jo më një njeri t’a përdorte atë aq lirshëm.
Mikrosofti gradualisht filloi të zëvendësonte Windows-in.
Jo pak vetë nisën të ëndërronin një model ngjashëm Devid Bechkam dhe Britney Spears.
Të mirat që pasuan më tej Korrikun
1985: Koncert i drejtpërdrejtë ndihme
1989: Muri i Berlinit u shemb.
1990: Nelson Mandela u lirua pas 27 vjetëve në burg.
1992: Rrjeti i gjerë botëror filloi të mjegullohet
1996: Lara Croft përshkruan
1996: Klonohet delja
1997: DVD-ja gjen tregun në Amerikë.
2001: Tiger Woods mbërthen të katër cmimet e larta të trofeut të “Slam Grand-it“
Të këqijat që rrodhën më tej
1985: Rock Hudson është figura e parë publike që vdes nga AIDS
1986: Shpërthen reaktori bërthamor I Cernobilit në Rusi.
1994: Më shumë se 800000 vetë vriten në Ruanda për shkak të genocidit.
1997: Vdes Princesha Diana në një aksident automobilistik në FRANCË.
1997: Vdes shenjtorja shqiptare Nënë Tereza.
1998: Vdes Frank Sinatra, këngëtar me famë të madhe.
1999: Errozioni në Venezuela vrret 25000 vetë.
2001: Qendra botërore e Tregtisë shkatërrohet.
Portier apo sulmues
Portieri Jose Luis Chilavert shenoi 49 gola gjatë ndeshjeve në klubin e tij dhe ekipit kombëtar ndërmjet Korrikut 1992 dhe Marsit 2000.
Substanca më e ëmbël
Thaumatin, një protein, i cili fitohet nga mbështjellësi i farës së një bime të quajtur Thaumatoccocus danielli është 61.500 herë më e ëmbël se sheqeri i zakonshëm. Kjo bimë rritet në disa vende të Afrikës perendimore.
Tranzistori më i vogël
Firma Lucent Technologies në Murray Hill, New Jersey (USA), urdhëroi më 15 Nëntor 1999 zhvillimin e një tranzistori me një gjatësi prej vetëm 50 Nanometrash, d.m.th. 1/2000 pjesë e trashësisë së flokut të njeriut. Kjo pjesë quhet edhe "tranzistori vertikal" pasi që të gjitha pjesët e saj janë të rradhitura në një pllakëz silikoni dhe rryma rrjedh në drejtim vertikal
Mjekra më e gjatë
Me rastin e vdekjes së Hans Langseth në vitin 1927 në Kensett (USA) mjekra e tij kishte një gjatësi rekorde prej 5,33 m.
Pop-grupi i njohur suedez ABBA i formuar më 1972 në Stokholm debitoi në vitin 1970 nën emrin Festfolk në një Restaurant në Göteborger. Pas dy vitesh, pra më 1972 mori emrin e ri nga inicialet e anëtarve të grupit: Agnetha Fältskog, Benny Andersson, Björn Ulvaeus dhe Anni-Frid (Frida) Lyngstad.
Helikopteri më i vogël në botë ishte njëulësi Seremet WS-8 i cili u prodhua më 1976 në Danimarkë. Ai kishte një motor me 26 KW dhe peshonte pa ngarkesë 53 kg. Rotori i tij kishte një diametër prej 4,5 m.
Shkencëtarët e "Oak Ridge National Laboratory" në Oak Ridge, Tennessee (USA) në Prill 1996 me ndihmën e një superpërçuesi arritën rrymën më të fortë të të gjitha kohrave : 2 milion Amper/cm². Rryma për nevoja shtëpiake ka një forcë me nën 1000 Amper/cm².
Protesta më e madhe kundër luftës u mbajt më 15.11.1969 në Washington D.C. (USA) ku morën pjesë rreth 600.000 pjesmarrës të cilët protestuan kundër vazhdimit të luftës së amerikanëve në Vietnam.
Arusha e bardhë mund të notoj pandërprerë deri 100 km.
Rekordin botëror në qëndrim në një këmbë e theu Arulanantham Suresh Joachim nga Sri Lanka prej 22.05.1997 deri me 25.05.1997 duke qëndruar 76 orë e 40 minuta.
Me 9.06.1996 Walter Arfeuille (Belgjikë) tërhoqi me dhëmbë 8 vagonë treni mbi hekurudhe, me një peshë gjithsejt 223.880 kg në largësi prej 3,2 m.
Më 17.12.1998 kinezi Li Jian Hua në emisionin televiziv Guinnes World Records: Primetime ngriti me vesh peshën 50 kg (tjegulla ndërtimi të lidhura bashkë dhe të kapur në veshin e tij).
Kenguri më i madh (Macropus rufus) në Australinë qendrore, -jugore dhe atë -lindore, plotësisht i drejtuar është 1,80 m i lartë, dhe gjatësia e përgjithshme (megjithë bisht) është 2,85 m. Pesha e tij rreth 90 kg.
Kilauea në Hawaii (USA) është vullkani më aktiv në botë. Që nga viti 1983 është pandërprerë aktiv dhe vjell 5 m³ llavë në sekondë.
Amerikanja Janice Deveree në vitin 1884 kishte mjekër me gjatësi 36 cm.
Personi më i vjetër i të gjitha kohërave, me datëlindje të vërtetuar, ishte françezja Jeanne Louise Calment. Ajo u lind më 21.02.1875 dhe vdiq më 04.08.1997 në Arles të Francës në moshën 122 vjeçare.
Binjakët më të rëndë në botë ishin Billy Leon dhe Benny Loyd McCrary, alias McGuire, nga Hendersonville (USA) të cilët u lindën më 7.Dhjetor 1946. Deri në moshën 6 vjeçare kishin shtat normal. Në Nëntor 1978 Billy peshonte 337 kg. ndërsa vëllau i tij Benny 328 kg. Billy vdiq në Korrik 1979.
Zbuluesi i parë i phonograph-it (gramophonit të mëvonshëm) ishte amerikani Thomas Alva Edison në vitin 1877, i cili kishte planifikuar të zbuloj një inçizues diktimi për punë në zyre. Phonographi i asaj kohe kishte formë cilindri, deri në vitin 1887 kur zbuluesi gjerman Emile Berliner zbuloi pllakë-phonographin (gramophonin) i cili i zhvillua në një medium artistik.
Gjurmimi më i madh i arit ndodhi në SH B A, ku më 24.01.1848 një pronar i një puntorie të drurit dhe shoku i tij, në Sacramento (sot California) zbuluan ar. Një vit më vonë e vërshuan mbi 80 000 gjurmues të arit të ashtuquajturin forty-niners në këtë regjion. Në vitin 1853 numri i tyre arri mbi 250 000.
Marilyn Monroe, gjegjësisht Norma Jean Mortenson, legjendë e filimit, muzikës dhe bukurisë, e lindur më 01.06.1926, në fëmijërinë e saj ndërroi 12 familje përkujdesëse
Kinezët si Antibiotik natyror më të mirë e përdorin kivi-n? (Kivi e forcon sistemin e imunitetit duke i shumuar qelizat mbrojtëse deri në dymbëdhjetë herë)
Ushtari japonez Teruo Nakamuro 30 vjet mbas përfundimit të luftës (i cili u gjet në pyjet e pashkelura) nuk dinte asgjë për përfundimin e luftës.
Kafepirësit mendojnë më shpejtë dhe veprojnë më logjikisht se ata që nuk e përdorin kafe-në.
Nikotin-i është një helm i fortë nervor (emrimi i saktë: Beta-Pyridyl-N-Methylpyrrolidin)?
Kali vrapues australian "Great Fortune" si ndihmë teknike mori një palë syza.
Gangsteri Al Capone më në fund u burgos për shkak të mospagimit të tatimit?
Sahara është më e madhe se Australia?
Romani "Vuajtjet e të riut Werther" i Goethe-s ishte shkaktar i një serie të vetëvrasjeve?
Statuja e Lirisë iu dhurua popullit amerikan në vitin 1886 nga populli francez
--------------------------------------------------------------------------------
Koloseu u kompletua në vitin 82.
--------------------------------------------------------------------------------
Disa njerëz në Angli mendojnë se Stonhenge ishte një tempull i zotërve të qiellit .
--------------------------------------------------------------------------------
Sot kulla e Pizës përkulet 5.2m nga perpendikulari.
--------------------------------------------------------------------------------
Moai në ishullin e Pashkëve ( Kili ) u krijua në nder të paraardhësve antikë të kryetarëve të famshëm.
--------------------------------------------------------------------------------
Sfinksi i Madh ( Egjpt ) është rreth 73 m ( 240 këmbë ) i gjatë dhe 20 m i lartë. Koka e Sfinksit të madh mendohet të jetë portreti i mbretit Khafra, faraoni për të cilin u ndërtua.
--------------------------------------------------------------------------------
Tikal ( Guatemale ) ka qenë një qendër e rëndësishme metropolis në civilizimin e mrekullueshëm të Majave. Rrënojat e pallateve , tempujve, piramidave , dhe shesheve te mëdha janë një dëshmi e madheshtisë së qytetërimit të zhdukur.
--------------------------------------------------------------------------------
Muret e Murit të Madh në Kinë janë 9 m të lartë. Në vitin 214 para krishtit perandori Shi Huang-ti forcoi muret ekzistuese dhe i lidhi ato duke formuar një system të vetëm mbrojtje - Murin e Madh
--------------------------------------------------------------------------------
Machu Picchu ( Peru ) ndodhet në Ande.
--------------------------------------------------------------------------------
Megjithëse njerëzit në të gjithë botën mendojnë se Big Ben quhet e gjithë struktura , ky është vetëm emri i orës që ndodhet Brenda kullës .
--------------------------------------------------------------------------------
Në shekullin e 17 , perandori Shah Jahan ndërtoi Taj Mahal, këtë varr të bukur prej mermeri në kujtim të gruas së tij, Mumtaz Mahal. Ndërtimi i tij kërkoi 20000 punëtorë dhe 22 vjet. Sot ata janë varrosur që të dy aty.
--------------------------------------------------------------------------------
Muri i Vajtimit në Izrael është 49 m i gjatë dhe 12 m i lartë. Ky mur është një vend i shenjtë për hebrenjtë në Izrael dhe kudo në botë.
--------------------------------------------------------------------------------
Katedralja e shën Bazilit ndodhet në Moskë dhe janë në të vërtetë nëntë kisha në një. Ndërtesa qëndrore është e rrethuar nga tetë kisha më të vogla. Kjo katedrale u ndërtua nga viti 1555 deri në 1560 me urdhër të Ivanit të tmerrshëm.
--------------------------------------------------------------------------------
Parthenoni u ndërtua në nder të Athenës , mbretëreshës greke të zgjuarsisë.
--------------------------------------------------------------------------------
Angor Wat ( Kamboxhia ) është tempulli më i madh dhe më i famshëm në kompeksin Angor.
--------------------------------------------------------------------------------
Ndërtimi Shtëpisë së bardhë filloi në vitn 1792. Në 1800 Presidenti dhe zonja John Adams ishin "familja e parë " që jetuan aty.
--------------------------------------------------------------------------------
Të gjitha anijet kozmike edhe ato Apollo që çuan njerëz në Hënë u lëshuan nga Qendra e hapësirës Kennedy në Florida. Por pjesa më e madhe e tyre u ulën në bazën Edwards në Kalforni.
· Tirana ndodhet 110 m mbi nivelin e detit. Temperaturat mesatare vjetore janë : në korrik + 24o celcius dhe në janar +7o celcius. Në vit bie 1200 mm shi.
· Tirana ndodhet në të njëjtin paralel me Napolin, Madritin dhe Stambollin dhe në të njëjtin meridian me Budapestin dhe Krakovin.
· Tirana u themelua më 1614 nga Sulejman Pasha, me origjinë nga fshati Mullet. Fillimisht ai ndërtoi një xhami, një furrë dhe një hamam. Dy shekuj më vonë drejtimin e qytetit e mori familja Toptani nga Kruja.
· Ekzistojnë kater hipoteza për prejardhjen e emrit Tiranë...
1- Tiranë mendohet se vjen nga fjala Theranda, e përmendur në burimet e lashta greke dhe latine, që vendasit e quanin Të ranat, meqë fusha ishte formuar si rezultat i materialeve të ngurta që sillnin ujrat nga malet përreth.
2- Tirana vjen nga Tirkan. Tirkan ka
qenë një kështjellë në shpat të malit të
Dajtit. Akoma ekzistojnë rrënojat e
kësaj kështjelle të lashtë që daton fillimin
datonne fillimin e shekullit te pare para
lindjes se Krishtit, e cila mendohet te
kete qene keshtjella qe historiani
bizantin Prokop (shek. VI), e quan
keshtjella e Tirkanit
3- Tiranë vjen nga Teheran, kryeqytet i Iranit, në kujtim të një fitoreje të korrur nga Sulejman Pasha, (themeluesi i qytetit) në krye të ushtrisë turke gjatë fushatës në Persi.
4- Një gojëdhënë tiranase thotë se emrin e qytetit Sulejman Pasha e mori nga një plakë që takoi në vendin ku do të ngrinte qytetin. Pyetjes së Sulejman Pashës se çfarë po bënte, plaka iu përgjegj: Po tir an…! (an d.m.th. mëndafsh)
· Lagjja e parë e Tiranës ishte ajo e Bamit.
· Xhamia në qendër të Tiranës, e quajtur Xhamia e Et’hem Beut, filloi të ndërtohej më 1789 nga Molla beu i ardhur prej Petrelës dhe u përfundua më 1821 nga i biri, Haxhi Et’hem Beu, stërnipi i Sulejman Pashës. Për të punuan mjeshtërit më të mirë të Shqipërisë.
· Kulla e Sahatit u fillua nga Haxhi
Et’hem Beu rreth vitit 1821-1822 dhe
u përfundua me ndihmat e familjeve të
pasura të Tiranës.
Montimi i sahatit u bë nga familja Tufina. Më 1928 u ble në Gjermani nga shteti shqiptar një Sahat modern dhe kulla u ngrit në lartësinë 35 m. Gjatë Luftës së Dytë Botërore Sahati u dëmtua, por u rivu në punë në korrik të vitit 1946.
·Ura e Tabakëve (përballë Parlamentit ) daton në shekullin XVIII.
· Tyrbja e Kapllan Pashës (pranë monumentit Ushtari i panjohur) është ndërtuar në vitin 1816.
· Kalaja e Petrelës ndodhet 12 km nga Tirana dhe daton në shekullin IV para Krishtit. Formën e saj aktuale e mori në shekullin e XIII nën sundimin e Topiajve dhe më vonë kaloi pronë e familjes së Kastriotëve.
· Mali i Dajtit, në lindje të Tiranës është 1612 m i lartë.
· Tirana u shpall kryeqytet i përkohshëm më 8 shkurt 1920 nga Kongresi i Lushnjës dhe përfundimisht e mori këtë status më 31 dhjetor 1925.
· Tirana është kryeqendra botërore e bektashinjve nga viti 1925, vit kur bektashinjtë u ndaluan dhe u përzunë nga Turqia.
· Rruga e Durresit eshte hapur me
1922 dhe quhej « Nana Mbretereshe»
Per ndertimin e saj u prishen shume
shtepi e kopshte.
· Godina ekzistuese e Parlamentit u ngrit më 1924 dhe fillimisht ka shërbyer si Klubi i Oficerëve. Aty, më 1 shtator 1928 Ahmet Zogu shpalli monarkinë.
· Qendra e Tiranës është projektuar nga arkitektët të njohur italianë të periudhës musoliniane Florestano de Fausto dhe Armando Brasini. Pallati i Brigadave (ish-pallati mbretëror), godinat e Ministrive, Banka Kombëtare dhe Bashkia janë vepra të tyre.
· Bulevardi « Dëshmorët e Kombit » është ndërtuar në vitin 1930 me emrin Bulevardi Zogu I. Në periudhën e komunizmit pjesa nga Sheshi Skënderbej deri tek Stacioni i trenit u quajt Bulevardi Stalin.
· Pallati i Kulturës, ku ndodhet Teatri i Operas dhe Baletit dhe Biblioteka Kombëtare, u përfundua më 1963. Ai u ndërtua mbi ish-pazarin e vjetër të Tiranës dhe tulla e parë u vendos nga Hrushovi më 1959.
· Monumenti i Skenderbeut i ngritur
më 1968, është vepër e Odhise Paskalit
në bashkëpunim me Andrea Mano dhe
Janaq Paço. Ai u vendos me rastin e
500 vjetorit te vdekjes se heroit kombetar
· Monumenti Nëna Shqipëri, 12 m i lartë, u përurua në varrezat « Dëshmorët e Kombit » më 1971.
· Akademia e Shkencave u përfundua më prill 1972.
· Galeria e Arteve Figurative u krijua më 1976 dhe në të përfshihen rreth 3200 vepra të autorëve shqiptarë dhe të huaj.
· Muzeu Historik Kombëtar u ndërtua më 1981 dhe afresku në ballë të tij titullohet « Shqipëria ».
· Qendra Ndërkombëtare e Kulturës, ish-muzeu Enver Hoxha u përurua më 1988. « Piramida » u projektua nga një grup arkitektësh nën drejtimin e Pranvera Hoxhës dhe Klement Kolanecit.
· Ne shek. XVII, Tirana kishte reth 4000
banorë. Në vitin 1920 – 17.000 banorë.
1938 – 25.000 banorë.
1945 – 40.000 banorë.
1990 – 250.000 banorë.
Aktualisht, dyndja masive e banorëve
nga gjithë pjesët e tjera të vendit
drejt Metropolit, e ka çuar popullsinë
e Tiranës mbi 700.000 banorë
A e dini se ...
o Syri i nje struci eshte me i madh se truri i tij.
o Ne trurin e maceve ka 32 muskuj.
o Seul (kryeqyteti i Korese se Jugut) ne gjuhen vendase do te thote kryeqytet.
o Ne SHBA 1/3 e zezakeve mes 20-29 vjeç jane ne burg ose nen hetim.
o Nje mashkull harxhon mesatarisht 3350 ore duke u rruajtur e qethur.
o Kur thyhet nje xham disa copeza shperndahen me shpejtesi 3000 milje ne ore.
o Bethoveni para se te kompozonte fuste koken ne uje te ftohte.
o Planeti Uran mund te shihet me sy te lire.
o Ajsbergu me i madh i matur deri me sot ka qene me gjatesi 200 milje dhe gjeresi 60 milje, ai ka pasur nje siperfaqe me te madhe se Belgjika.
o Dallga me e madhe e regjistruar deri me sot ka qene ne vitin 1971 ne Ishullin Ishigaki, Japoni, me lartesi 85 m.
o Ne nje nate te kthjellet mund te shihen rreth 2000 yje me sy te lire.
o Vetem mushkonjat femra piskojne.
o Lindjet vjetore ne Indi, e kalojne popullsine e Australise.
o 96% e sallatorit, eshte uje.
o Ne 1 kg limon ka me teper sheqer se ne 1 kg luleshtrydhe.
o Shteti me me teper rruge te asfaltuara eshte Franca.
o Ajnshtajni deri ne moshen 9-vjeçare nuk fliste normalisht.
o Nje shqiponje mund ta shohe prejen e saj qe 3000 metra larg.
o Kuajt mund te qendrojne deri ne 1 muaj ne kembe.
o Eshte e Nuk mund te teshtish pa i mbyllur syte.
o Fluturat shijojne me ane te kembeve.
o Delfinet flene me nje sy hapur.
o Nje njeri qesh mesatarisht 13 here ne dite.
o Minjte mund te durojne pa uje me teper se devete.
o Ne trupin e nejriut muskuli me i forte eshte gjuha.
o Pavaresiht nga madhesia dhe trashesia nje flete nuk mund te paloset me teper se 9 here.
o Femrat i perpelitin syte 2 here me shume se meshkujt.
o Nje ari i rritur mund te vrapoje po aq shpejt sa nje kale.
KURIOZITETE
Albania Web Site
http://albania.go.cc
---Në 1750 në botë jetonin rreth 800 milionë njerëz, në 1850 nje miliardë më tepër dhe në një 1950 edhe një tjetër miliard më tepër. Mastaj u deshën vetëm 50 vjet për tu dyfishuar dmth. 6 miliardë.
---Gjysma e popullsisë së botës fiton vetëm rreth 5% të pasurisë në botë.
---Megjithëse në botë ka më shumë se 600 milionë telefona, gjysma e botës ende nuk ka bërë asnjë telefonatë.
---Në Ditën e Nënave në SHBA bëhen më tepër telefonata personale se në çdo ditë tjetër në çdo shtet tjetër.
---1 në 10 persona në botë jetojnë në ishull.
---Në 1870 në Londër jetonin më shumë Irlandezë sesa në Dublin.
---Mundësia për të të rënë rrufeja është 1 në 600,000
---Rreth 27% e ushqimit në vendet e zhvilluara përfundon në koshat e plerave.
---Gjysma e popullisë së botës është nën moshën 25 vjeç.
---Në Perëndim njerëzit ndërrojnë shtepi mesatarisht 1 herë në 7 vjet.
---Sherbimi Postar i SHBA dërgon rreth 43% të postës botërore, ndjekësi më i afërt është Japonima me 6 %.
---Në vendet e zhvilluara % e te rritureve qe martohen ra nga 72% ne 1970 në 60 % ne 1996. Mundësia për divorcim në martesën e parë u rrit nga 50% në 67%. Mundësia për divorcim në martesën e dytë është rreth 10 % me e lartë se në martesën e parë.
---Mesatarisht në botë shkohet në shkollë 200 ditë, në SHBA 180 ditë, në Suedi 170 ditë, në Japoni 243 ditë.
---Që nga viti 1972 janë prodhuar rreth 64 milionë tonë kanoçe alumin(rreth 3 trilion kanoçe). Nëse këto do të vendoseshin njëra pas tjetrës, mund të arrinin deri në hënë rreth 1000 herë. Kanoçet e alumint përbëjnë 1% të materialeve mbeturina.
---Më shumë se 1 miliard tranzistorë prodhohen....çdo sekondë.
---Sipas Byrosë së mirënjohur ne SHBA Census, 19% e fëmijëve në Amerikë jetojnë në varfëri.
---Në Australi ka më shumë se 150 milionë dele dhe një popullsi prej rreth 17 milionësh.
---Në Zelandën e Re ka 4 milionë njerëz dhe 70 milionë dele.
---Në krahun e një majmuni ka rreth 25 milionë qime.
---DNA ka një madhësi prej 1 të mijtat e milimetrit, përbehet prej rreth 200 miliard atomesh dhe përmban 1 milion faqe njohuri.
---Një njeri harxhon mesatarisht 3 vjetë të jetës ne banjo.
---Peshqit e harrojnë çdo gjë që ndodhen vetëm pas 10 min.
---Një njeri i rritur merr frymë afërsisht 25 000 herë në ditë
---Kompjuterat modern janë ndërtuar duke u bazuar në sistemin nervor, por edhe kompjuteri modern nuk i afrohet as nivelit të nje zvarritësi.
---Mjalti mund të qëndrojë pa u prishur 3000 vjet dhe për këtë arsye dylli i mjaltit përdoret për procesin e mumjazimit.
---Njeriu më i gjatë është 2.75 cm
---Milingonat e ndjejnë tërmetin që më parë dhe dalin menjëherë nga foletë.
---Në fytyrën e një maceje ndodhen 146 muskuj.
---Peshkaqenët nuk sëmuren.
---Breshka mund të ecë me 10 km në orë.
---Nëse do të mund të përdornim 13% të trurit, do të mund të shfaqeshim nga një vend në një tjetër.
---Strucat i kanë sytë më të mëdhenj se truri.
---Hyrja e folesë së milingonës drejtohet përherë nga Veriu.,
---Nëse damarët e njeriut do të vendoseshin njeri pas tjetrit do të mund të përshkronin Ekuatorin 2 herë.
---Formuesi i Çmimit Nobel, Alfred Nobel në fakt ishte nje fabrikator dinamiti.
---Ivani i IV. i cili erdhi në pushtet në vitin 1533 në Rusi, vrau djalin e vet me pretendimin se synonte ti merrte fronin.
---Një njeriu i duhen 12 vjet për të numëruar nga 1 deri në 1 miliard.
Ethet e sportit
Një çek ka vënë 29.000 euro bast për Milanin
Pragë, 27 maj (AP) - Një bastaxhi çek i bindur për fitoren
e Milanit në finalen e Ligës së Kampionëe, të mrkurën në
Manchester (Angli), ka vënë bast që në tetor 900.000
korona (29.000 euro) për një fitore të kuqezinjve, ka bërë të
ditur të hënën një agjenci bastesh sportive çeke.
Shuma është shumë befasuese pasi rroga bruto mujore
mesatare në Republikën Çeke aktualisht shkon në rreth 500
euro. Bastaxhiu i guximshëm, për të cilin respektohet anonimati,
në rast fitoreje të Milanit ndaj Juventusit do të marrë
rreth 5 milionë korona (160.000 euro), sias zëdhënësit të
agjencisë.
Rekordi
Gjermani më i moshuar feston 110 vjetorin e lindjes
Duseldorf (Gjermani), 27 maj - Hermann Doernemann,
banori më i moshuar i Gjermanisë festoi në Duseldorf (në
perëndim) ku ai jeton që prej vitit 1947, 110 vjetorin e lindjes,
njoftoi Zyra federale e administratës.
I lindur në vitin 1893 në Essen, jo larg Duseldorfit,
Doernemenn është në rivalitet për titullin e tij si burri më
moshuar i Gjermanisë nga gruaja më e moshuar e këtij
vendi, Ana Stephan, e cila në mars fiku 111 qirinj në një
shtëpi pleqsh në Neumarkt (në juglindje), ku ajo jeton prej
shumë vitesh.
Doernemann, ish-inxhinier elektronik, hoqi dorë nga jeta
aktive pas 42 vjet punë të ndershme.
Çdo foshnje pas lindjes ka saktë 350 eshtra, gjersa njeriu i moshuar ka 144 më pak. Ekspertët kanë zbuluar se shumë eshtra gjatë fazës së zhvillimit të njeriut shkrihen ndërveti dhe kështu forcojnë skeletin e njeriut.
Foshnjet e lindura në muajin Maj peshojnë më rëndë se tjerët. Arsyeja ende nuk dihet.
Një nga 2000 fëmijë lind me një dhëmb në gojë.
Shkencëtarët zbuluan se flokëkuqet kanë vetëm rreth 90 000 flokë, zeshkanet 100 000, ndërsa bjondinet 150 000 fije floku. Por vetëm 20 përqind e bjondinave e mbajnë këtë shifër të flokëve.
Fëmijët me sy të zi reagojnë 15 herë më shpejtë se ata me sy ngjyrë qelë.Ata janë më të mirë në sportet ku kërkohet reakcion i shpejtë p.sh. futboll. Ndërsa fëmijët sykaltër janë më të mirë në sportet ku nuk mvaret nga reakcioni i shpejtë, p.sh. Golf.
Eshtrat e njeriut janë katër herë më të qëndrueshme se qeliku.
Sa herë ka rrahur zemra jonë kur jemi në moshën 79 veçare? Shkencëtarët e kanë zgjidhur këtë pyetje. Reth 2,5 miliardë herë.
Mushkëria jonë (e shpalosur) do ta mbulonte një fushë tenisi, d.m.th. 100 m².
Enët e gjakut të njeriut (të kapura njëra pas tjetrës) janë 2,5 herë më të gjata se ekuatori.
Në fund të jetës së tij trupi ka prodhuar 950 kilometër flokë, ndërsa sytë janë mbyllur rreth 415 milionë herë. Edhe në moshë të vjetër asnjë asht i njeriut nuk është më i vjetër se 20 vjet-sepse eshtrat përtrihen rregullisht.
69 Fëmijë të një nëne
Feodor Vasilijev nga Shuya (Rusi), nga gjithsejt 27 lindje gjatë viteve 1725-1765 lindi 16 bineqë, 7 treneqë, dhe 4 katërneqë. Vetëm dy fëmijë prej tyre vdiqën si foshnjë.
James Gill, i biri i Brenda dhe James Gill, lindi 128 ditë para kohës së paraparë. Në lindjen e tij më 20 Maj 1987 në Ottawa, Ontario (Kanadë) peshonte 624 gr.
Nëna më e vjetër
Rosanna Dalla Corta nga Viterbo (Itali) sipas të dhënave në korrik të vitit 1994 në moshën 63 vjeçare lindi një djalë.
Operacioni më i gjatë
Një operacion i cili u zhvillua në vitin 1951 në Chicago, Illinois (USA), gjatë të cilit pacientes Gertrude Levandowski iu mënjanua një cistë nga njëra vezore e saj, zgjati prej 4-8 Shkurt d.m.th. 96 orë. Gjatë operacionit pesha e pacientes zbriti nga 280 në 140 kg.
Çdo foshnje pas lindjes ka saktë 350 eshtra, gjersa njeriu i moshuar ka 144 më pak. Ekspertët kanë zbuluar se shumë eshtra gjatë fazës së zhvillimit të njeriut shkrihen ndërveti dhe kështu forcojnë skeletin e njeriut.
Foshnjet e lindura në muajin Maj peshojnë më rëndë se tjerët. Arsyeja ende nuk dihet.
Një nga 2000 fëmijë lind me një dhëmb në gojë.
Shkencëtarët zbuluan se flokëkuqet kanë vetëm rreth 90 000 flokë, zeshkanet 100 000, ndërsa bjondinet 150 000 fije floku. Por vetëm 20 përqind e bjondinave e mbajnë këtë shifër të flokëve.
Fëmijët me sy të zi reagojnë 15 herë më shpejtë se ata me sy ngjyrë qelë.Ata janë më të mirë në sportet ku kërkohet reakcion i shpejtë p.sh. futboll. Ndërsa fëmijët sykaltër janë më të mirë në sportet ku nuk mvaret nga reakcioni i shpejtë, p.sh. Golf.
Eshtrat e njeriut janë katër herë më të qëndrueshme se qeliku.
Sa herë ka rrahur zemra jonë kur jemi në moshën 79 veçare? Shkencëtarët e kanë zgjidhur këtë pyetje. Reth 2,5 miliardë herë.
Mushkëria jonë (e shpalosur) do ta mbulonte një fushë tenisi, d.m.th. 100 m².
Enët e gjakut të njeriut (të kapura njëra pas tjetrës) janë 2,5 herë më të gjata se ekuatori.
Në fund të jetës së tij trupi ka prodhuar 950 kilometër flokë, ndërsa sytë janë mbyllur rreth 415 milionë herë. Edhe në moshë të vjetër asnjë asht i njeriut nuk është më i vjetër se 20 vjet-sepse eshtrat përtrihen rregullisht.
69 Fëmijë të një nëne
Feodor Vasilijev nga Shuya (Rusi), nga gjithsejt 27 lindje gjatë viteve 1725-1765 lindi 16 bineqë, 7 treneqë, dhe 4 katërneqë. Vetëm dy fëmijë prej tyre vdiqën si foshnjë.
James Gill, i biri i Brenda dhe James Gill, lindi 128 ditë para kohës së paraparë. Në lindjen e tij më 20 Maj 1987 në Ottawa, Ontario (Kanadë) peshonte 624 gr.
Nëna më e vjetër
Rosanna Dalla Corta nga Viterbo (Itali) sipas të dhënave në korrik të vitit 1994 në moshën 63 vjeçare lindi një djalë.
Operacioni më i gjatë
Një operacion i cili u zhvillua në vitin 1951 në Chicago, Illinois (USA), gjatë të cilit pacientes Gertrude Levandowski iu mënjanua një cistë nga njëra vezore e saj, zgjati prej 4-8 Shkurt d.m.th. 96 orë. Gjatë operacionit pesha e pacientes zbriti nga 280 në 140 kg.
Clemanseau, burri më i fortë i Francës dhe Tigri i luftës së Përgjithshme, hante 8 vezë në mëngjes dhe 5 vezë në mbrëmje.
Eskymo, një komb që jeton në veri të Europës në mes të borës e të akullit, përvec peshkut ushqehen dhe me mjaft vezë me të cilat plotësojnë shumë mirë nevojat ushqimore të trupit.
Persianët kishin një ritual të përhershëm që konsiston në këmbimin e vezëve si shenjë e fillimit të pranverës. Arsyeja e këtij rituali qëndron në besimin se veza është embrioni i jetës. (rikthimi i botës në jetë pas ndërprerjes letargjike gjatë dimrit)
E njëjta gjë sot përdoret gjatë pashkëve kristiane të cilat jo rastësisht janë në pranverë pasi japin kuptimin thellë të rikthimit në jetë. (përplasja e vezëve të lyera)
Në botë veza konsiderohet si ushqimi që ka furnizuar për shekuj me radhë proteinën më të mirë me origjinë shtazore dhe si ushqimin që ka shpëtuar popuj të tërë nga rreziku i të mosushqyerit ose të ushqyerit të keq.
Qytetërimet antike, egjiptianët, persianët, grekët e romakët, e kanë kuptuar mjaft mirë se veza e pulës është burim energjie dhe vlerash të papërsëritshme ushqimore.
Në Egjypt veza konsiderohej një privilegj dhe monopol i faraonëve, sacërdotëve dhe shtresave të larta të shoqërisë.
Në Romën Antike veza gjendej vetëm në tavolinat më të rëndësishme dhe ruhej vetëm për miqtë më të rëndësishëm
Kuriozitete 3
Muhamed Jonuzi-Slatinë-Tetovë-exkluzive për RTVZIK.
-Njeriu më i rëndë në historinë e mjekësisë ishte Xhon Brouer Minoh nga rrethina e Uashingtonit i cili ishte i trashë që nga fëmijëria.Në mars të vitit 1978 ai u dërgua në spitalin universitar të Sietelit,për shkak të problemeve të mëdha të frymëmarjes dhe të zemrës.Sipas mjekut Dejvid Shvarc,në momentin e pranimit ai peshonte më se 635 kilogram.Pas dietës 16 mujore ai u lëshua nga spitali me peshë 216 kilogram.Në momentin e vdekjes më 10.09.1983 ai peshonte 362 kilogram.
Pjesëtarët e fisit Tutsu ose Vatus , të cilët jetojnë në Ruandë dhe Burundi në Afrikën Qendrore janë njerëzit më tw gjatë në botë.Gjatësia mesatare e tyre është 184 centimetër.
Guri nga tëmthi i rëndë më se 6 kilogram u largua nga tëmthi i gruas 80 vjeçare në Londër ,Angli më 29.12.1952.Operimin e kreu dr.Hemfri Artur nga spitali Çering Kros.
"Little boy" (djaloshi i vogël)quhet bomba e cila është hedhur në Hiroshimë.Bomba ishte e gjatë 3.04 metër dhe e rëndë 4.080 kilogram.
Njeriu me dhëmbë më të fortë është Gjon Masi nga Belgjika.Në nëntor të vitit 1978 me dhëmbë arriti të tërheq 2 vagona edhe atë të rrëndë 126 ton.
Në gusht të vitit 1992 në spitalin e qytqtit në Ontario,Kanada është lajmëruar gruaja 42 vjeçare me "dhimbje të lehta në bark".Nga barku i saj janë larguar 2 533 sende prej tyre 947 gjilpëra të cilat ajo i kishte gëlltitur me vite,
Nga barku i vajzës 20 vjeçare nga Devoni Jugor,Angli u nxor "topi" nga qimet e flokëve te saj të cilat i kishte gëlltitur,i rëndë 2,5 kg.Operimi u realizua në mars 1985.
-Qukapiku në ditë han mesatarisht 3000 insekte.
-...zogu nuk ka shqisën e të nuhaturit dhe të shijes.
-Luftërat dhe statistikat:Nga 1618 më 1905 janë bërë 1044 luftëra tokësore,122 betejadetare,490 rrethime,44 kapitullime.Lufta më e gjatë llogaritet midis Venecas dhe Turqisë (55 vjet) në vitet 1644-1699, kuse lufta më e shkurtë është ajo midis Austrisë dhe Italisë e cila zgjati vetëm 6 orë.
-Për të prodhuar 1 kg. mjaltë bletës i duhet të thithë nektarin e 12 milion luleve duke bërë rreth 300 000 kilometër fluturim.
-Numri më i madh i të vdekurve nga uria është shënuar në periudhën 1918-1943 në të cilën vdiqën gjithsejt 28 104 000 njerëz.
-Alfabeti më e gjatë është i gjuhës kamboxhiane me gjithsejt 72 shkronja.
-Fusha më e madhe e naftës në botë është ajo e Ghavar-it (Arabia Saudite), e ngritur nga kompania a përpunimit të naftës "Armako".Madhësia e fushës është 241,5x35.42
km2.
-Braziliani Edson Donasimento Pele,konsiderohet si futbollisti më i mirë i të gjitha kohërave.Në 1254 ndeshje futbollisike ai shënoi 1216 gola.
-Autobusi i prodhuar në Moskë (Rusi) më vitin 1955 është i gjatë 17 metra dhe në të mund të vendosen 200 udhëtarë.
-Në Britaninë e Madhe është kultivuar lakra më e madhe.Pesha e saj është 51,80 kg.
-Me gjatësinë e verifikuar zyrtarisht prej 8,8 cm turku Mehmet Ozjurek është shpallur para pak kohe fitues në garat e dyta ndërkombëtare të hundëmëdhenjvetë nbajtur në Stamboll.
-Në janar të vitit 1978 në mishtoren "la Ron" në Misuri të SHBA-ve është prodhuar suxhuku me gjatësi prej 5,7 metrash dhe peshonte 207,3 kg.
-Fëllënza është në gjendje që 30 ditë të jetojë pa ushqim.
-Shkencëtarët britanez kanë llogaritur se macat , të cilat ata i mbajnë në shtëpi për 1 vit asgjësojnë50 milion minjë dhe 20 milion zogj të vegjël.
Muhamed Jonuzi-Sllatinë muhamedte@yahoo.com
Në 1750 në botë jetonin rreth 800 milionë njerëz, në1850 nje miliardë më tepër dhe në një 1950 edhe njëtjetër miliard më tepër. Mastaj u deshën vetëm 50 vjet për tu dyfishuar dmth. 6 miliardë.
-Gjysma e popullsisë së botës fiton vetëm rreth 5%të pasurisë në botë.
-Megjithëse në botë ka më shumë se 600 milionëtelefona, gjysma e botës ende nuk ka bërë asnjë telefonatë.
-Në Ditën e Nënave në SHBA bëhen më tepër telefonata personale se në çdo ditë tjetër në çdo shtet tjetër.
-Cdo 1 person nga10 persona në botë jetojnë në ishull.
-Në 1870 në Londër jetonin më shumë Irlandezë sesanë Dublin.
-Mundësia për të të rënë rrufeja është 1 në 600,000.
-Rreth 27% e ushqimit në vendet e zhvilluarapërfundon në koshat e plerave.
Peshqit e harrojnë çdo gjë që ndodhen vetëm pas 10
min.
---Një njeri i rritur merr frymë afërsisht 25 000 herë
në ditë
---Kompjuterat modern janë ndërtuar duke u bazuar në
sistemin nervor, por edhe kompjuteri modern nuk i
afrohet as nivelit të nje zvarritësi.
---Mjalti mund të qëndrojë pa u prishur 3000 vjet dhe
për këtë arsye dylli i mjaltit përdoret për procesin e
mumjazimit.
---Njeriu më i gjatë është 2.75 cm
---Milingonat e ndjejnë tërmetin që më parë dhe dalin
menjëherë nga foletë.
---Në fytyrën e një maceje ndodhen 146 muskuj.
---Peshkaqenët nuk sëmuren.
---Breshka mund të ecë me 10 km në orë.
---Nëse do të mund të përdornim 13% të trurit, do të
mund të shfaqeshim nga një vend në një tjetër.
---Strucat i kanë sytë më të mëdhenj se truri.
---Hyrja e folesë së milingonës drejtohet përherë nga
Veriu.,
---Nëse damarët e njeriut do të vendoseshin njeri pas
tjetrit do të mund të përshkronin Ekuatorin 2 herë.
---Formuesi i Çmimit Nobel, Alfred Nobel në fakt ishte
nje fabrikator dinamiti.
---Ivani i IV. i cili erdhi në pushtet në vitin 1533
në Rusi, vrau djalin e vet me pretendimin se synonte
ti merrte fronin.
---Një njeriu i duhen 12 vjet për të numëruar nga 1
deri në 1 miliard. merrte fronin..
Rreth 27% e ushqimit në vendet e zhvilluara përfundon
në koshat e plerave.
---Gjysma e popullisë së botës është nën moshën 25
vjeç.
---Në Perëndim njerëzit ndërrojnë shtepi mesatarisht 1
herë në 7 vjet.
---Sherbimi Postar i SHBA dërgon rreth 43% të postës
botërore, ndjekësi më i afërt është Japonima me 6 %.
---Në vendet e zhvilluara % e te rritureve qe martohen
ra nga 72% ne 1970 në 60 % ne 1996. Mundësia për
divorcim në martesën e parë u rrit nga 50% në 67%.
Mundësia për divorcim në martesën e dytë është rreth
10 % me e lartë se në martesën e parë.
---Mesatarisht në botë shkohet në shkollë 200 ditë, në
SHBA 180 ditë, në Suedi 170 ditë, në Japoni 243 ditë.
---Që nga viti 1972 janë prodhuar rreth 64 milionë
tonë kanoçe alumin(rreth 3 trilion kanoçe). Nëse këto
do të vendoseshin njëra pas tjetrës, mund të arrinin
deri në hënë rreth 1000 herë. Kanoçet e alumint
përbëjnë 1% të materialeve mbeturina.
Bota gjatë Korrikut të vitit 1984
Princesha When Doves Cry vendoset në majën e listës së më të mirëve të SHBA-së.
Ronald Regan zgjidhet President i SHBA-së.
Vështirë se mund të gjeje një telefon celularë dhe jo më një njeri t’a përdorte atë aq lirshëm.
Mikrosofti gradualisht filloi të zëvendësonte Windows-in.
Jo pak vetë nisën të ëndërronin një model ngjashëm Devid Bechkam dhe Britney Spears.
Të mirat që pasuan më tej Korrikun
1985: Koncert i drejtpërdrejtë ndihme
1989: Muri i Berlinit u shemb.
1990: Nelson Mandela u lirua pas 27 vjetëve në burg.
1992: Rrjeti i gjerë botëror filloi të mjegullohet
1996: Lara Croft përshkruan
1996: Klonohet delja
1997: DVD-ja gjen tregun në Amerikë.
2001: Tiger Woods mbërthen të katër cmimet e larta të trofeut të “Slam Grand-it“
Të këqijat që rrodhën më tej
1985: Rock Hudson është figura e parë publike që vdes nga AIDS
1986: Shpërthen reaktori bërthamor I Cernobilit në Rusi.
1994: Më shumë se 800000 vetë vriten në Ruanda për shkak të genocidit.
1997: Vdes Princesha Diana në një aksident automobilistik në FRANCË.
1997: Vdes shenjtorja shqiptare Nënë Tereza.
1998: Vdes Frank Sinatra, këngëtar me famë të madhe.
1999: Errozioni në Venezuela vrret 25000 vetë.
2001: Qendra botërore e Tregtisë shkatërrohet.
Portier apo sulmues
Portieri Jose Luis Chilavert shenoi 49 gola gjatë ndeshjeve në klubin e tij dhe ekipit kombëtar ndërmjet Korrikut 1992 dhe Marsit 2000.
Substanca më e ëmbël
Thaumatin, një protein, i cili fitohet nga mbështjellësi i farës së një bime të quajtur Thaumatoccocus danielli është 61.500 herë më e ëmbël se sheqeri i zakonshëm. Kjo bimë rritet në disa vende të Afrikës perendimore.
Tranzistori më i vogël
Firma Lucent Technologies në Murray Hill, New Jersey (USA), urdhëroi më 15 Nëntor 1999 zhvillimin e një tranzistori me një gjatësi prej vetëm 50 Nanometrash, d.m.th. 1/2000 pjesë e trashësisë së flokut të njeriut. Kjo pjesë quhet edhe "tranzistori vertikal" pasi që të gjitha pjesët e saj janë të rradhitura në një pllakëz silikoni dhe rryma rrjedh në drejtim vertikal
Mjekra më e gjatë
Me rastin e vdekjes së Hans Langseth në vitin 1927 në Kensett (USA) mjekra e tij kishte një gjatësi rekorde prej 5,33 m.
Pop-grupi i njohur suedez ABBA i formuar më 1972 në Stokholm debitoi në vitin 1970 nën emrin Festfolk në një Restaurant në Göteborger. Pas dy vitesh, pra më 1972 mori emrin e ri nga inicialet e anëtarve të grupit: Agnetha Fältskog, Benny Andersson, Björn Ulvaeus dhe Anni-Frid (Frida) Lyngstad.
Helikopteri më i vogël në botë ishte njëulësi Seremet WS-8 i cili u prodhua më 1976 në Danimarkë. Ai kishte një motor me 26 KW dhe peshonte pa ngarkesë 53 kg. Rotori i tij kishte një diametër prej 4,5 m.
Shkencëtarët e "Oak Ridge National Laboratory" në Oak Ridge, Tennessee (USA) në Prill 1996 me ndihmën e një superpërçuesi arritën rrymën më të fortë të të gjitha kohrave : 2 milion Amper/cm². Rryma për nevoja shtëpiake ka një forcë me nën 1000 Amper/cm².
Protesta më e madhe kundër luftës u mbajt më 15.11.1969 në Washington D.C. (USA) ku morën pjesë rreth 600.000 pjesmarrës të cilët protestuan kundër vazhdimit të luftës së amerikanëve në Vietnam.
Arusha e bardhë mund të notoj pandërprerë deri 100 km.
Rekordin botëror në qëndrim në një këmbë e theu Arulanantham Suresh Joachim nga Sri Lanka prej 22.05.1997 deri me 25.05.1997 duke qëndruar 76 orë e 40 minuta.
Me 9.06.1996 Walter Arfeuille (Belgjikë) tërhoqi me dhëmbë 8 vagonë treni mbi hekurudhe, me një peshë gjithsejt 223.880 kg në largësi prej 3,2 m.
Më 17.12.1998 kinezi Li Jian Hua në emisionin televiziv Guinnes World Records: Primetime ngriti me vesh peshën 50 kg (tjegulla ndërtimi të lidhura bashkë dhe të kapur në veshin e tij).
Kenguri më i madh (Macropus rufus) në Australinë qendrore, -jugore dhe atë -lindore, plotësisht i drejtuar është 1,80 m i lartë, dhe gjatësia e përgjithshme (megjithë bisht) është 2,85 m. Pesha e tij rreth 90 kg.
Kilauea në Hawaii (USA) është vullkani më aktiv në botë. Që nga viti 1983 është pandërprerë aktiv dhe vjell 5 m³ llavë në sekondë.
Amerikanja Janice Deveree në vitin 1884 kishte mjekër me gjatësi 36 cm.
Personi më i vjetër i të gjitha kohërave, me datëlindje të vërtetuar, ishte françezja Jeanne Louise Calment. Ajo u lind më 21.02.1875 dhe vdiq më 04.08.1997 në Arles të Francës në moshën 122 vjeçare.
Binjakët më të rëndë në botë ishin Billy Leon dhe Benny Loyd McCrary, alias McGuire, nga Hendersonville (USA) të cilët u lindën më 7.Dhjetor 1946. Deri në moshën 6 vjeçare kishin shtat normal. Në Nëntor 1978 Billy peshonte 337 kg. ndërsa vëllau i tij Benny 328 kg. Billy vdiq në Korrik 1979.
Zbuluesi i parë i phonograph-it (gramophonit të mëvonshëm) ishte amerikani Thomas Alva Edison në vitin 1877, i cili kishte planifikuar të zbuloj një inçizues diktimi për punë në zyre. Phonographi i asaj kohe kishte formë cilindri, deri në vitin 1887 kur zbuluesi gjerman Emile Berliner zbuloi pllakë-phonographin (gramophonin) i cili i zhvillua në një medium artistik.
Gjurmimi më i madh i arit ndodhi në SH B A, ku më 24.01.1848 një pronar i një puntorie të drurit dhe shoku i tij, në Sacramento (sot California) zbuluan ar. Një vit më vonë e vërshuan mbi 80 000 gjurmues të arit të ashtuquajturin forty-niners në këtë regjion. Në vitin 1853 numri i tyre arri mbi 250 000.
Marilyn Monroe, gjegjësisht Norma Jean Mortenson, legjendë e filimit, muzikës dhe bukurisë, e lindur më 01.06.1926, në fëmijërinë e saj ndërroi 12 familje përkujdesëse
Kinezët si Antibiotik natyror më të mirë e përdorin kivi-n? (Kivi e forcon sistemin e imunitetit duke i shumuar qelizat mbrojtëse deri në dymbëdhjetë herë)
Ushtari japonez Teruo Nakamuro 30 vjet mbas përfundimit të luftës (i cili u gjet në pyjet e pashkelura) nuk dinte asgjë për përfundimin e luftës.
Kafepirësit mendojnë më shpejtë dhe veprojnë më logjikisht se ata që nuk e përdorin kafe-në.
Nikotin-i është një helm i fortë nervor (emrimi i saktë: Beta-Pyridyl-N-Methylpyrrolidin)?
Kali vrapues australian "Great Fortune" si ndihmë teknike mori një palë syza.
Gangsteri Al Capone më në fund u burgos për shkak të mospagimit të tatimit?
Sahara është më e madhe se Australia?
Romani "Vuajtjet e të riut Werther" i Goethe-s ishte shkaktar i një serie të vetëvrasjeve?
Statuja e Lirisë iu dhurua popullit amerikan në vitin 1886 nga populli francez
--------------------------------------------------------------------------------
Koloseu u kompletua në vitin 82.
--------------------------------------------------------------------------------
Disa njerëz në Angli mendojnë se Stonhenge ishte një tempull i zotërve të qiellit .
--------------------------------------------------------------------------------
Sot kulla e Pizës përkulet 5.2m nga perpendikulari.
--------------------------------------------------------------------------------
Moai në ishullin e Pashkëve ( Kili ) u krijua në nder të paraardhësve antikë të kryetarëve të famshëm.
--------------------------------------------------------------------------------
Sfinksi i Madh ( Egjpt ) është rreth 73 m ( 240 këmbë ) i gjatë dhe 20 m i lartë. Koka e Sfinksit të madh mendohet të jetë portreti i mbretit Khafra, faraoni për të cilin u ndërtua.
--------------------------------------------------------------------------------
Tikal ( Guatemale ) ka qenë një qendër e rëndësishme metropolis në civilizimin e mrekullueshëm të Majave. Rrënojat e pallateve , tempujve, piramidave , dhe shesheve te mëdha janë një dëshmi e madheshtisë së qytetërimit të zhdukur.
--------------------------------------------------------------------------------
Muret e Murit të Madh në Kinë janë 9 m të lartë. Në vitin 214 para krishtit perandori Shi Huang-ti forcoi muret ekzistuese dhe i lidhi ato duke formuar një system të vetëm mbrojtje - Murin e Madh
--------------------------------------------------------------------------------
Machu Picchu ( Peru ) ndodhet në Ande.
--------------------------------------------------------------------------------
Megjithëse njerëzit në të gjithë botën mendojnë se Big Ben quhet e gjithë struktura , ky është vetëm emri i orës që ndodhet Brenda kullës .
--------------------------------------------------------------------------------
Në shekullin e 17 , perandori Shah Jahan ndërtoi Taj Mahal, këtë varr të bukur prej mermeri në kujtim të gruas së tij, Mumtaz Mahal. Ndërtimi i tij kërkoi 20000 punëtorë dhe 22 vjet. Sot ata janë varrosur që të dy aty.
--------------------------------------------------------------------------------
Muri i Vajtimit në Izrael është 49 m i gjatë dhe 12 m i lartë. Ky mur është një vend i shenjtë për hebrenjtë në Izrael dhe kudo në botë.
--------------------------------------------------------------------------------
Katedralja e shën Bazilit ndodhet në Moskë dhe janë në të vërtetë nëntë kisha në një. Ndërtesa qëndrore është e rrethuar nga tetë kisha më të vogla. Kjo katedrale u ndërtua nga viti 1555 deri në 1560 me urdhër të Ivanit të tmerrshëm.
--------------------------------------------------------------------------------
Parthenoni u ndërtua në nder të Athenës , mbretëreshës greke të zgjuarsisë.
--------------------------------------------------------------------------------
Angor Wat ( Kamboxhia ) është tempulli më i madh dhe më i famshëm në kompeksin Angor.
--------------------------------------------------------------------------------
Ndërtimi Shtëpisë së bardhë filloi në vitn 1792. Në 1800 Presidenti dhe zonja John Adams ishin "familja e parë " që jetuan aty.
--------------------------------------------------------------------------------
Të gjitha anijet kozmike edhe ato Apollo që çuan njerëz në Hënë u lëshuan nga Qendra e hapësirës Kennedy në Florida. Por pjesa më e madhe e tyre u ulën në bazën Edwards në Kalforni.
· Tirana ndodhet 110 m mbi nivelin e detit. Temperaturat mesatare vjetore janë : në korrik + 24o celcius dhe në janar +7o celcius. Në vit bie 1200 mm shi.
· Tirana ndodhet në të njëjtin paralel me Napolin, Madritin dhe Stambollin dhe në të njëjtin meridian me Budapestin dhe Krakovin.
· Tirana u themelua më 1614 nga Sulejman Pasha, me origjinë nga fshati Mullet. Fillimisht ai ndërtoi një xhami, një furrë dhe një hamam. Dy shekuj më vonë drejtimin e qytetit e mori familja Toptani nga Kruja.
· Ekzistojnë kater hipoteza për prejardhjen e emrit Tiranë...
1- Tiranë mendohet se vjen nga fjala Theranda, e përmendur në burimet e lashta greke dhe latine, që vendasit e quanin Të ranat, meqë fusha ishte formuar si rezultat i materialeve të ngurta që sillnin ujrat nga malet përreth.
2- Tirana vjen nga Tirkan. Tirkan ka
qenë një kështjellë në shpat të malit të
Dajtit. Akoma ekzistojnë rrënojat e
kësaj kështjelle të lashtë që daton fillimin
datonne fillimin e shekullit te pare para
lindjes se Krishtit, e cila mendohet te
kete qene keshtjella qe historiani
bizantin Prokop (shek. VI), e quan
keshtjella e Tirkanit
3- Tiranë vjen nga Teheran, kryeqytet i Iranit, në kujtim të një fitoreje të korrur nga Sulejman Pasha, (themeluesi i qytetit) në krye të ushtrisë turke gjatë fushatës në Persi.
4- Një gojëdhënë tiranase thotë se emrin e qytetit Sulejman Pasha e mori nga një plakë që takoi në vendin ku do të ngrinte qytetin. Pyetjes së Sulejman Pashës se çfarë po bënte, plaka iu përgjegj: Po tir an…! (an d.m.th. mëndafsh)
· Lagjja e parë e Tiranës ishte ajo e Bamit.
· Xhamia në qendër të Tiranës, e quajtur Xhamia e Et’hem Beut, filloi të ndërtohej më 1789 nga Molla beu i ardhur prej Petrelës dhe u përfundua më 1821 nga i biri, Haxhi Et’hem Beu, stërnipi i Sulejman Pashës. Për të punuan mjeshtërit më të mirë të Shqipërisë.
· Kulla e Sahatit u fillua nga Haxhi
Et’hem Beu rreth vitit 1821-1822 dhe
u përfundua me ndihmat e familjeve të
pasura të Tiranës.
Montimi i sahatit u bë nga familja Tufina. Më 1928 u ble në Gjermani nga shteti shqiptar një Sahat modern dhe kulla u ngrit në lartësinë 35 m. Gjatë Luftës së Dytë Botërore Sahati u dëmtua, por u rivu në punë në korrik të vitit 1946.
·Ura e Tabakëve (përballë Parlamentit ) daton në shekullin XVIII.
· Tyrbja e Kapllan Pashës (pranë monumentit Ushtari i panjohur) është ndërtuar në vitin 1816.
· Kalaja e Petrelës ndodhet 12 km nga Tirana dhe daton në shekullin IV para Krishtit. Formën e saj aktuale e mori në shekullin e XIII nën sundimin e Topiajve dhe më vonë kaloi pronë e familjes së Kastriotëve.
· Mali i Dajtit, në lindje të Tiranës është 1612 m i lartë.
· Tirana u shpall kryeqytet i përkohshëm më 8 shkurt 1920 nga Kongresi i Lushnjës dhe përfundimisht e mori këtë status më 31 dhjetor 1925.
· Tirana është kryeqendra botërore e bektashinjve nga viti 1925, vit kur bektashinjtë u ndaluan dhe u përzunë nga Turqia.
· Rruga e Durresit eshte hapur me
1922 dhe quhej « Nana Mbretereshe»
Per ndertimin e saj u prishen shume
shtepi e kopshte.
· Godina ekzistuese e Parlamentit u ngrit më 1924 dhe fillimisht ka shërbyer si Klubi i Oficerëve. Aty, më 1 shtator 1928 Ahmet Zogu shpalli monarkinë.
· Qendra e Tiranës është projektuar nga arkitektët të njohur italianë të periudhës musoliniane Florestano de Fausto dhe Armando Brasini. Pallati i Brigadave (ish-pallati mbretëror), godinat e Ministrive, Banka Kombëtare dhe Bashkia janë vepra të tyre.
· Bulevardi « Dëshmorët e Kombit » është ndërtuar në vitin 1930 me emrin Bulevardi Zogu I. Në periudhën e komunizmit pjesa nga Sheshi Skënderbej deri tek Stacioni i trenit u quajt Bulevardi Stalin.
· Pallati i Kulturës, ku ndodhet Teatri i Operas dhe Baletit dhe Biblioteka Kombëtare, u përfundua më 1963. Ai u ndërtua mbi ish-pazarin e vjetër të Tiranës dhe tulla e parë u vendos nga Hrushovi më 1959.
· Monumenti i Skenderbeut i ngritur
më 1968, është vepër e Odhise Paskalit
në bashkëpunim me Andrea Mano dhe
Janaq Paço. Ai u vendos me rastin e
500 vjetorit te vdekjes se heroit kombetar
· Monumenti Nëna Shqipëri, 12 m i lartë, u përurua në varrezat « Dëshmorët e Kombit » më 1971.
· Akademia e Shkencave u përfundua më prill 1972.
· Galeria e Arteve Figurative u krijua më 1976 dhe në të përfshihen rreth 3200 vepra të autorëve shqiptarë dhe të huaj.
· Muzeu Historik Kombëtar u ndërtua më 1981 dhe afresku në ballë të tij titullohet « Shqipëria ».
· Qendra Ndërkombëtare e Kulturës, ish-muzeu Enver Hoxha u përurua më 1988. « Piramida » u projektua nga një grup arkitektësh nën drejtimin e Pranvera Hoxhës dhe Klement Kolanecit.
· Ne shek. XVII, Tirana kishte reth 4000
banorë. Në vitin 1920 – 17.000 banorë.
1938 – 25.000 banorë.
1945 – 40.000 banorë.
1990 – 250.000 banorë.
Aktualisht, dyndja masive e banorëve
nga gjithë pjesët e tjera të vendit
drejt Metropolit, e ka çuar popullsinë
e Tiranës mbi 700.000 banorë
